Fakalakalaka 'o e Ma'u'anga Vai
Fakahoko fekau
Ma'olunga
Ma'olunga
Tisaini
Vahefonua
Vahefonua
Vahefonua & Siteiti
A'aku
Vai Inu
“Fakatupulaki ha sisitemi vai ‘e ma’u ai ‘a e vai fe’unga ki he kakai kotoa pe pea ‘ikai ke fakafalala pe ki he ‘uha (ngaahi ngaue’anga fakama’a ‘o e vai, ngaahi vaitupu ‘oku ma’u ai ‘a e vai lahi ‘o hange ko ia ‘oku fokotu’u ‘i he ngaahi fonua ‘i ‘olunga).”
Quote 'a e komiuniti mei he Savea Fakaakeake 'o e Palani Taimi Loloa
Taumuʻa
‘Oku fakataumu’a ‘a e poloseki ko ‘eni ke fakalahi ‘a e ma’u’anga vai ke feau ‘a e ngaahi fiema’u ‘a e kakai. Ko hono fakalahi ‘o e ma’u’anga vai ‘oku ne tokoni’i ‘a e ngaahi fiema’u ‘a e komiuniti pea ‘oku ne ‘omai ‘a e fakalahi ‘o e tu’unga fakafepaki. Na’e tali ‘e he Palani Fakalakalaka mo e Fakalakalaka ‘o e Vai ‘o e Motu Maui (2019) ‘a e ngaahi founga ke fakalahi ‘a e ngaohi ‘o e vai ‘i ‘olunga ‘o a’u ki he ivi ‘o e fale fakama’a ‘i he taimi ‘oku faka’ata ai ‘e he tafe ‘a e vaitafe (ko e ma’u’anga vai ‘oku totongi ma’ama’a taha) pea fakatupulaki ha ngaahi vaitupu fe’unga ke fakafalala ki ai ‘i he fa’ahita’u momoko. ‘E tokoni ‘a e poloseki ko ‘eni ki hono fakasi’isi’i ‘o e ngaahi uesia ‘o e la’ala’aa ki he ma’u’anga vai. ‘Ikai ngata aí, ‘e lava ai ke ngāue‘aki ‘a e vaitafe Kanahā ki he ngaahi poloseki fakafoki ‘o e ‘ekosisitemí ko ha konga ‘o hono toe langa ‘o Lahaina. Ko e fakalahi ‘o e ivi ‘o e vaitupu ‘e toe ‘omai ai ‘a e tafe ‘a e vai lahi ange ki hono ta’ofi ‘o e afi.
Fakamatala ki he Poloseki
‘E fakalahi ‘e he poloseki ko ‘eni ‘a hono ngaue’aki mo e ma’u ‘o e vai ‘aki hono fakalahi ‘a e ma’u’anga vai ‘oku lolotonga ‘i ai ‘i lalofonua pea fokotu’u ha ngaahi fehokotaki’anga fo’ou ki he sisitemi vai inu ‘a e Vahefonua. ‘Oku kau ‘i he poloseki ‘a e ngaahi konga ko ‘eni:
- Laine 'o e Hu'anga mo e Fetuku 'o e Tanaki'anga 'o Honokowai
‘E ma’u ‘e he poloseki ni ha ma’u’anga vai inu fo’ou ‘aki hono langa ha tanuhala fakahosite mo ha vaitupu skimmer ke puke ‘a e vai ‘i lalofonua ‘i he Tele’a Honokowai. ‘E ‘ikai fiema‘u ha toe faito‘o. Kuo fakapapau’i ‘e he Komisoni ki hono Pule’i ‘o e Ngaahi Ma’u’anga Vai (CWRM) ‘oku ‘ikai ke uesia ‘e he vai mei he tanuhala ‘a e tafe ‘a e ngaahi vaitafe, he ‘oku fakatupu ‘a e ngaahi tafe ‘a e ngaahi vaitafe ki he Tele’a Honokowai ‘o mama’o ange ‘i ‘olunga. Ko e ngaahi lelei 'o e poloseki 'oku kau ai 'a e diversification 'o e ma'u'anga tokoni, redundancy 'i loto 'i he sisitemi pea 'oku ne 'omi ha ma'u'anga tokoni kehe 'oku ma'ulalo ange hono fakamole 'i hono keli ha vaitupu fo'ou.
- Fakalakalaka 'o e Vaitupu Lahaina
‘E kau ‘i he poloseki ko ‘eni ‘a hono fakalakalaka ‘o e ongo mala’e vaitupu ‘i he vaitupu ‘o Launiupoko pea mo e ongo mala’e vaitupu ‘i he vaitupu ‘o Honolua ke ‘oatu ha toe ma’u’anga vai ki he feitu’u Lahaina ke fakapapau’i ‘oku fe’unga ‘a e ma’u’anga vai.
Ngaahi Fefakafalala'aki mo e Ngaahi Faka'ilonga 'o e Hala .
Ko e ta’epau ki he ngaahi vahenga ngofua ki hono ngaue’aki ‘o e vai mei he Potungaue Fonua mo e Ngaahi Koloa Fakaenatula (DLNR) CWRM ke fakafe’unga’i ‘a e fakalakalaka fo’ou ‘o e ma’u’anga vai ‘i West Maui, ‘o fiema’u ke toe fakahoko ha fehokotaki. ‘Oku ‘i ai foki mo e ngaahi hoha’a ki he koloa fakafo’ituitui.
Ngaahi Sitepu Hoko
- Malu’i ‘a e ngaahi ngofua ngaue’aki ‘o e vai ke langa hake ‘a e ngaahi vaitupu inu ‘i he ngaahi vaitupu ‘o Launiupoko mo Honolua. 'Oku lolotonga hoko mai 'a e 'enisinia mo e langa ki hono fakalakalaka 'o e ngaahi vaitupu .
- ‘Oku ‘amanaki ke fakahoko ‘a e tisaini mei he 2024 ki he 2026 pea ‘e fakakakato ‘a e langa ‘i he 2028 .
Fakaikiiki 'o e Poloseki
Fakafuofua ki he Fakamole:
Fakalelei'i 'o e Tanaki'anga: $4.4 miliona Fakalakalaka 'o e Vai Vai: - Launiupoko: $23.8 miliona - Honolua: $12.8 miliona
Ngaahi Ma'u'anga Pa'anga 'oku 'i ai:
- Komisoni ki hono Pule'i 'o e Ngaahi Ma'u'anga Vai - Fakapa'anga Fakakonga
- Potungaue Vai 'a e Vahefonua Pa'anga Fakalukufua 'o e Pa'anga Fakalukufua
- Polokalama Fakalelei'i 'o e Kolomu'a 'a e Potungaue Vai 'a e Vahefonua
Taki ʻo e Poloseki:
Potungaue Vai 'a e Vahefonua
Ngaahi Maʻuʻanga Paʻanga ʻe Lava ke Maʻu:
- Potungaue Vai 'a e Vahefonua Pa'anga Fakalukufua 'o e Pa'anga Fakalukufua
- Tokoni Fakasi'isi'i 'o e Fakatu'utamaki 'a e FEMA
Ngaahi Hoa Ngāue ʻo e Poloseki:
- Potungaue Ngaue Fakapule'anga 'a e Vahefonua
- Potungaue Fonua mo e Ngaahi Ma'u'anga Tokoni Fakanatula 'a e Siteiti, Komisoni ki hono Pule'i 'o e Ngaahi Ma'u'anga Tokoni Vai
Fakafe'unga'i mo e Palani Fakakomiuniti 'o Maui Hihifo (WMCP)
- Taumu'a 2.1 Ngaahi sisitemi mateuteu mo fefeka
- Ngaue 1.29 Fakatupulaki ha ngaahi ma'u'anga vai 'i lalofonua basal 'i West Maui ke fakahoko taimi totonu 'a e tupulaki 'o e tokolahi 'o e kakai kuo palani pea fakafetongi 'a e holo hifo 'a e ngaahi liliu 'o e vai 'i 'olunga .
- Ngaue 1.30 Fakalelei'i 'a e fehokotaki 'i he vaha'a 'o e ngaahi sisitemi si'isi'i 'o e Potungaue Ma'u'anga Vai 'i West Maui
.svg)
.svg)