Ngaahi Fale Fakakomiuniti

Ako Tu'i Kamehameha III .
“Ngāue mo e Pule’anga ki ha ngaahi ako’anga fakapule’anga lahi ange/fakalelei’i ‘o e ngaahi fale mo e laipeli fakapule’anga. Ngaahi paaka fakavahefonua lahi ange. Ngaahi feitu'u ke 'eva ai 'a e to'utupu. Fakafoki/fakafoki ‘a e tafe fakanatula ‘a e vai mauka ki he makai.”
Quote 'a e komiuniti mei he Savea Fakaakeake 'o e Palani Taimi Loloa
Taumuʻa
Naʻe mole ha ongo fale mahuʻinga mo fakamuʻomuʻa lahi ʻi he komiunitií lolotonga e vela ʻo e vaotaá ʻi ʻAokosi 2023 pea ʻoku fie maʻu ke toe langa:
- Akoʻanga Māʻulalo ʻo e Tuʻi Kamehameha III
- Laipeli Fakapuleʻanga ʻo Lahaina
Ko e feitu’u ‘oku tu’u ai ‘a e ‘Apiako Ma’ulalo ‘o e Tu’i Kamehameha III ‘oku tu’u ia ‘o ofi tonu ki he matātahi pea ‘oku ‘i ai ‘a e ngaahi fakatu’utamaki ‘i he matātahi. Naʻe langa foki ʻa e ʻapiakó ʻi ʻolunga ʻi ha ngaahi feituʻu fakafonua mahuʻinga ʻo e kau ʻInitia Hauaiʻí. Koe’uhi ko e hiki ‘a e levolo ‘o e tahi, malu ‘a e fanau ako mo e kau ngaue pea mo e fakakaukau ki he mahu’inga fakahisitolia mo fakafonua ‘o e feitu’u, ‘oku fiema’u ‘e he ‘apiako ha feitu’u fo’ou ke toe langa ai.
Na’e lahi hono ngaue’aki ‘e he kakai ‘o e fonua ‘a e Laipeli Fakapule’anga ‘o Lahaina ‘i he ‘aho kotoa pe pea ‘oku fiema’u ke fetongi ia ke ne ngaue’aki ‘a e kakai ‘o e kolo. Kae kehe, ʻoku tuʻu ʻa e laipelí ʻi ha feituʻu ʻoku mahuʻinga fakafonua, ko e loʻi kalo fakatuʻi ʻo Tuʻi Kamehameha III, ʻa ia ʻoku fakaʻamu ʻa e komiunitií ke fakafoki mai; ko ia ai ‘oku fiema‘u ha feitu‘u fo‘ou ki he laipelí.
Fakamatala ki he Poloseki
Ko e ngaahi poloseki ko ʻení ʻoku mavahe mo tauʻatāina, pea ʻoku ʻikai haʻanau feituʻu pe tisaini pau ʻo aʻu ki hono pulusi ʻo e palani ko ʻení. Ko e ‘uluaki ko e fetongi ‘o e ‘apiako tu’uma’u ‘o Kingi Kamehameha III ‘a ia ‘oku kau ki ai ‘a hono ‘ilo’i ‘o ha feitu’u tu’uma’u ke langa ai ha fetongi ‘o e ‘Apiako Ma’ulalo ‘o Kingi Kamehameha III. Ko hono uá ko e fetongi ʻo e Laipeli Fakapuleʻanga ʻo Lahaina, ʻa ia ʻe ʻiloʻi ai ha feituʻu foʻou ki he laipeli. ‘Oku kau foki ‘i he poloseki ko ‘ení ‘a e ngaahi alea mo e palani ki hono ngāue‘aki taimi lōloa ‘o e ‘āina ‘i he ngaahi feitu‘u na‘e ‘uluaki tu‘u ai ‘a e ngaahi me‘angāué ke ‘aonga ki he komiunitií. ʻOku lolotonga tuʻu ʻa e ʻApiako Māʻulalo ʻo e Tuʻi Kamehameha III mo e Laipeli Fakapuleʻanga ʻo Lahaina ʻi he matāfanga ʻo Lahaina ʻi ha ngaahi feituʻu mahuʻinga fakafonua ʻo e kau Tuʻufonua Hauaiʻí. Kuo fakahā ʻe he komiunitií ʻenau mahuʻingaʻia ke fokotuʻu ha hala fakafonua ʻoku kau ai ʻa e ʻāina ʻo e ngaahi feituʻú ni ke ne tauhi ʻa e kau ngāue fakafonuá, ʻoatu ha ngaahi faingamālie ki he ako fakakomiunitií, toe tohi ʻa e fakamatala ʻo e ngaahi feituʻu ko ʻení, pea hiki hake ʻa e aʻusia ʻa e kau ʻaʻahí ʻi he ngaahi founga puleʻi fakafonua totonú.

Laipeli Fakapuleʻanga ʻo Lahaina
Ngaahi Fefakafalala'aki mo e Ngaahi Faka'ilonga 'o e Hala .
Ki hono fetongi ‘o e ‘Apiako Ma’ulalo ‘o e King Kamehameha III, ko hono kumi ha ‘apiako fo’ou ‘e fiema’u ke fai ha fetu’utaki fakahangatonu ki he ngaahi famili ‘o e tamasi’i ako kimu’a fakataha mo e kau ngaue mo e kakai ‘o e fonua. ‘Oku ‘i ai ‘a e uesia lahi ‘a e ngaahi ‘apiakó ki he komiunitií, pea ko ia ai ‘oku totonu ke nau tu‘u fakalelei ke tauhi ‘a e fānau akó ‘i ha founga malu pea faingofua ke hū ki ai ‘a e kau lue laló mo e ngaahi me‘alelé. Ko hono fetongi ‘o e Laipeli Fakapule’anga ‘o Lahaina ‘e fiema’u ‘a e ngaahi fakakaukau mo e palani ‘a e komiuniti. ʻOku totonu ke tuʻu ia ʻi he lotolotonga ʻo e koló pea faingofua ke maʻu ia ʻe he kakai kotoa ʻo Lahaina mo West Maui. Ko e palani ki hono faka'aonga'i taimi loloa 'o e 'āina 'o e ngaahi feitu'u 'o e ngaahi fale 'uluaki 'e fie ma'u 'a e fehokotaki 'a e Vahefonua mo e Siteiti mo e fetu'utaki fakakomiuniti ki he kau ngaue fakafonua, ngaahi famili to'utangata mo e kakai 'o Lahaina. Ko e poloseki ko eni 'e fehokotaki ia mo e Palani Toe Langa Lahaina.
Ngaahi Sitepu Hoko
- Ko hono faka'ilonga'i 'o e ngaahi feitu'u fo'ou 'o e ngaahi ngaue'anga 'o fakafou 'i he fetu'utaki 'a e komiuniti pea kamata leva 'a e founga tisaini mo e langa .
- Fetu'utaki 'a e komiuniti ki hono palani 'o hono faka'aonga'i taimi loloa mo e ngaahi naunau 'uluaki
Fakaikiiki 'o e Poloseki
Fakafuofua ki he Fakamole:
TBD
Ngaahi Ma'u'anga Pa'anga 'oku 'i ai:
Tokoni Fakapule'anga 'a e FEMA
Taki ʻo e Poloseki:
- Potungaue Ako 'a e Siteiti
- Sisitemi ʻo e Ngaahi Laipeli ʻa e Siteití
Ngaahi Maʻuʻanga Paʻanga ʻe Lava ke Maʻu:
TBD
Ngaahi Hoa Ngāue ʻo e Poloseki:
- Potungaue Ma'u'anga Tokoni 'o e Vahefonua ʻŌiwi
- Ngaahi kulupu fakakolo fakalotofonua .
Fakafe'unga'i mo e Palani Fakakomiuniti 'o Maui Hihifo (WMCP)
- Taumu'a 2.5 Ngaahi komiuniti malu, mo'ui lelei, nofo'anga ma'ae kakai kotoa pe