Palani Ngaue 'a e CDBG-DR, Ngaahi Fakataha Fakapule'anga

ʻI he ʻaho 21 ʻo Tīsema 2024, naʻe vaheʻi ai ʻe he Fale Alea ʻo ʻAmeliká ha paʻanga ʻe $1.6 piliona ki he Fakaakeake mei he Fakatamaki ʻa e Poloka Fakalakalaka Fakakomiunitií (CDBG-DR) ke poupouʻi ʻaki ʻa e ngaahi feinga fakaakeake mei he vela ʻo e vaotā ʻi Maui ʻi he 2023. Ko e pa’anga ko ‘eni ‘e ‘oatu ia ki he Vahefonua Maui ‘o fakafou ‘i he Potungaue Fale mo e Fakalakalaka Fakakolo ‘a ‘Amelika (HUD).

Ko e tokotaha ‘oku ne ma’u ‘a e pa’anga tokoni, ‘e fakahū atu ‘e he Vahefonua Maui ki he HUD ha Palani Ngāue, ‘a ia ‘oku fokotu’u ai ‘a e ngaahi ngāue ‘oku fokotu’u mo e ngaahi vahenga polokalama ‘e ngāue’aki ki ai ‘a e pa’anga ‘a e CDBG-DR. ‘I hono fa’u ‘o ‘ene Palani Ngaue fakaangaanga, na’e tataki ‘a e Vahefonua ‘e he ngaahi fakakaukau ‘a e komiuniti na’e tanaki ‘i he mahina ‘e 18 kuo ‘osi ‘o fakafou ‘i he ngaahi fetu’utaki kehekehe ‘a e komiuniti, hange ko e ngaahi fakataha ‘a e komiuniti mo e ngaahi Fakataha Palani ‘a e Kaunga’api na’e fakahoko ki he Palani Fakaakeake Taimi Loloa ‘a Lahaina.

‘E fakahoko ‘e he Vahefonua ha ngaahi fakataha fakapule’anga ‘e tolu ‘i Ma’asi 2025 ‘o fekau’aki mo e Palani Ngaue ‘oku fakakaukau’i. ‘E ‘i ai ‘a e kau ‘ōfisa ‘o e vahefonuá ke tali ‘a e ngaahi fehu‘i mei he kau ma‘u fakatahá, ‘a ia te nau ma‘u ‘a e faingamālie ke ‘omai ‘enau ngaahi fakakaukau ki he palani Ngāué.

Ko e ngaahi fakatahá ‘oku pehē:

Vahevahe ho'o Fakakaukau

ʻOatu hoʻo ngaahi fakakaukau ki he palani ʻo e Palani Ngāué ʻi he ʻinitanetí, ʻi he meilí pe ʻi he ʻao fakafoʻituitui ʻi he Senitā Maʻuʻanga Tokoni ʻa Lahaina pe Senitā Ngāue Tokoni & Tokoni ʻa Kākoʻo Maui.

Fakamatala Fetu'utaki

Ki ha ngaahi fehuʻi, kātaki ʻo fetuʻutaki ki he ʻŌfisi ʻo e Polokalama ʻa e CDBG-DR ʻi he cdbg-dr@mauicounty.gov.

Ko e hā ‘a e CDBG-DR?

Ko e pa’anga tokoni ‘a e Poloka Fakalakalaka Fakakomiuniti ki he Fakaakeake Fakatamaki (CDBG-DR) ‘oku vahe’i ia ‘e he Fale Alea pea vahe’i ia ‘e he Potungaue Fale mo e Fakalakalaka Fakakolo ‘a ‘Amelika (HUD) ke toe langa ‘aki ‘a e ngaahi feitu’u na’e uesia ‘e he fakatamaki pea ‘oatu ‘a e pa’anga tenga’i ‘akau mahu’inga ke kamata ‘aki ‘a e founga fakaakeake taimi loloa.

Taumu'a 'o e pa'anga 'a e CDBG-DR:

  • Tokangataha ki he ngaahi feinga fakaakeake taimi loloa . 
  • Fakalelei'i 'a e ngaahi fie ma'u 'oku te'eki ke fakahoko 'a ia 'oku te'eki ke fakahoko 'e he ngaahi polokalama fakafederal kehe . 
  • Fakalahi mo fakafonu 'e he pa'anga 'a e toenga 'o e ngaahi ava fakapa'anga . 
  • He ʻikai lava ʻe he CDBG-DR ʻo fetongi ʻa e ngaahi paʻanga fakafederal kehe .

Ki ha fakamatala lahi ange fekau'aki mo e CDBG-DR, 'a'ahi ki he : Pa'anga Tokoni ki he Fakaakeake mei he Fakatamaki 'a e Poloka Fakalakalaka Fakakomiuniti | HUD.gov / Potungaue Fale mo e Fakalakalaka Fakakolo 'a 'Amelika (HUD)

Ko hai ‘oku ma‘u ‘aonga mei he fakapa‘anga ko ení?

Ko e pa’anga ‘a e CDBG-DR ‘oku tefito ‘ene tokoni ki he kakai mo e ngaahi komiuniti LMI (Low-To-Moderate Income), pea mo e kau memipa faingata’a’ia kehe ‘o e komiuniti kuo nau uesia fakahangatonu ‘e he fakatamaki.

Ko e hā ‘a e fakangatangata ‘o e pa‘anga hū mai ‘a e ‘apí ke lau ko e LMI (Pa‘anga Hū Mai Ma‘ulalo-ki-he-Fakafuofua)?

  • Ko e LMI (Pa’anga Hu Mai Ma’ulalo-Ki he Fakafuofua) ‘oku lau ia ko e 80% ‘o e pa’anga hū mai faka’avalisi ‘a e ngaahi ‘api ‘o ha feitu’u. Ki he Vahefonua Maui 'i he 2024, ko e pa'anga hū mai fakavaha'apule'anga 'o hange ko ia na'e fakapapau'i 'e he HUD ko e $110,800.

Ko hai 'oku lau 'oku ''lavea''?

  • ‘Oku ‘ilo’i mo fakamu’omu’a ‘e he HUD ‘a e tokoni ki he kakai faingata’a’ia ‘oku nau uesia ta’efakatataua ‘e he ngaahi fakatamaki.

Ko e ngaahi Fa'ahinga Lahi 'o e Kakai 'oku Faingata'a'ia ki he CDBG-DR 'oku kau ai:

  • Ko e kakai pe ngaahi ‘api ‘oku ma‘u pa‘anga hū mai si‘isi‘i mo fakafuofua (LMI)
  • Kupuna
  • Kakai 'oku nau a'usia 'a e nofo ta'e'api .
  • Ko e kakai ‘oku faingata‘a‘ia fakaesino (kau ai ‘a e kakai ‘oku faingata‘a‘ia fakaesino, faka‘atamai, pe fakalakalaka)

Kapau ‘oku lahi ange ‘a e pa’anga hū mai ‘a ho ‘api ‘i he fakangatangata ‘o e LMI ‘e ‘ikai nai ke ke taau ke ma’u ‘a e ngaahi monu’ia fakahangatonu ‘oku ‘oatu ‘e he pa’anga tokoni ‘a e CDBG-DR. Kaekehe, ‘e kei lava pe ke ‘i ai ha ngaahi lelei ta’efakahangatonu, hange ko e fakalakalaka ‘o e ngaahi langa fakalakalaka, ngaahi feinga fakaakeake ‘a e komiuniti fakakatoa, mo e ngaahi ma’u’anga tokoni kehe ‘oku nau poupou’i ‘a e tu’unga fakalukufua ‘o e Vahefonua. ‘Ikai ngata ai, ‘e lava ke ‘oatu ‘e he Vahefonua ha ngaahi polokalama pe ma’u’anga tokoni kehe ‘o fakafou ‘i he ngaahi ma’u’anga pa’anga kehekehe ‘e ala ‘aonga ange ki he ngaahi ‘api ‘oku ‘i ‘olunga ‘i he fakangatangata ‘o e LMI.

Ko e hā ʻa e Palani Ngāué? ‘Oku ma‘u nai ‘e he komiunitií ha lea ‘i ai?

‘Oku fokotu’u atu ‘e he Palani Ngaue ‘a e CDBG-DR ‘a e ngaahi ngaue ‘e fakahoko ‘e he Vahefonua ‘i he malumalu ‘o ‘ene polokalama fakaakeake pe fakasi’isi’i ‘o e ngaahi faingata’a. ‘Oku fakakau atu ‘a e ngaahi pa’anga fakaikiiki, ngaahi ma’u’anga pa’anga kehe, mo e ngaahi hoa ngaue ki hono fakahoko. Ko e ngaahi fakakaukau ‘a e komiuniti na’e tanaki ‘o fakafou ‘i he ngaahi fakataha lahi ‘a e fetu’utaki mo e komiuniti na’e fakahoko ‘e he Vahefonua talu mei he vela ‘o e vao – kau ai ‘a e ngaahi fakamatala na’e faka’ilo ai ‘a e Palani Fakaakeake Taimi Loloa ‘a e Vahefonua ki Lahaina – kuo fakakau ia ki he palani, ‘a ia na’e tukuange mai pea fakaava ke vakai’i/fakakaukau’i ‘e he kakai ‘i he ‘aho 24 ‘o Fepueli, 2025. 8, 11, mo e 14. ‘Oku tāpuni ‘a e vaha‘a taimi ‘o e fakamatala ‘a e kakaí ‘i he ‘aho 26 ‘o Mā‘asi, 2025.

Ko e hā te u lava ʻo fai he taimí ni ʻi he teuteu ki he ngaahi polokalama CDBG-DR?

‘E faka’osi ‘a e ngaahi polokalama ‘i he taimi ‘e fakangofua ai ‘e he HUD ‘a e Palani Ngaue ‘oku fokotu’u. Kapau 'oku ke fakakaukau ke kole ki he ngaahi polokalama 'oku fakapa'anga 'e he CDBG-DR 'a ia 'e lava ke ke taau ki ai, 'e lava ke ke fai 'a e ngaahi me'a ko 'eni ke teuteu:

  • Tānaki ha ngaahi tohi fakapaʻanga (fakamoʻoni ʻo e paʻanga hū maí, fakamatala pangikē, ngaahi fakafoki tukuhau, mo e alā meʻa pehē)
  • Tauhi ha ngaahi lekooti ‘o e ngaahi tokoni fakapa‘anga kotoa pē kuo ma‘ú (FEMA, Totongi Tokoni ki he Nofo Totongí, CNHA, mo e alā me‘a pehē) Tauhi ha ngaahi lekooti ‘o e ngaahi kole malu‘i kuo faile mo e pa‘anga na‘e ma‘ú .
  • Nofo ma'u 'o fakafou 'i he ngaahi fakataha 'a e komiuniti mo e MauiRecovers.org .

‘E lava ke tufaki hangatonu ha taha ‘o e pa‘angá ki he kau hao fakafo‘ituituí?

‘Oku fiema’u ke faka’aonga’i ‘a e pa’anga ‘a e CDBG-DR ki he ngaahi polokalama ‘oku ‘aonga hangatonu ki he kau hao fakafo’ituitui, hange ko e tokoni ki hono toe langa ‘o e kau ma’u ‘api ‘oku nau taau, pea ‘oku ‘ikai lava ke tufaki hangatonu ia ki he kau hao.

‘Oku anga fēfē ‘a e hoko ‘a e fakapa’anga ‘a e CDBG-DR ko ha konga ‘o e Palani Fakaakeake Taimi Loloa ‘a e Vahefonuá?

Ko e pa’anga ‘a e CDBG-DR ‘e hoko ia ko e taha ‘o e ngaahi ma’u’anga pa’anga ‘oku ngaue’aki ‘e he ngaahi poloseki ‘i he Palani Fakaakeake Taimi Loloa ‘a e Vahefonua Maui ki Lahaina. Ki he pa’anga ko ‘eni, ‘e fakakaukau’i ‘e he Vahefonua ‘a e ngaahi poloseki fakaakeake kotoa pe mei he fakatamaki ‘i he Palani Fakaakeake Taimi Loloa ‘oku taau mo e CDBG-DR.

Ko e ha e me'a 'oku ngaue'aki ki ai 'a e pa'anga CDBG-DR?

Ko e vahenga makehe ‘oku ne ‘oatu ‘a e pa’anga ki he ngaahi feitu’u ‘oku uesia mo faingata’a’ia lahi taha ki he: 

Fale

Ngaahi langa fakalakalaka

Fakalakalaka faka'ekonomika .

Ngaahi ngaue fakapule'anga

Fakasi'isi'i

Fakafehoanaki Fakalotofonua ki he ngaahi polokalama kehe 'a e Pule'anga Fakatahataha

Kuo pau ke tokanga’i ‘e he ngaahi ngaue takitaha ‘a e CDBG-DR ha uesia fekau’aki mo e fakatamaki (fakahangatonu pe ta’efakahangatonu) ‘i ha feitu’u kuo fakaha ‘e he Palesiteni ki he fakatamaki ‘oku ‘ufi’ufi .

  • Hoko ko ha ʻekitivitī ʻoku taau ki he CDBG .
  • Fakafetaulaki ki ha taumu'a fakafonua 'a e CDBG*
  • Ko e ngaahi ngaue fekau aki mo e fakatamaki ko e ngaahi ngaue ia oku ne fakahaa i ha fehokotaki fakalokiloki i he vaha a o e ngaahi uesia o e fakatamaki kuo ufiufi pea mo e tokoni a e ngaue ki he fakaakeake a e komiuniti. 

*Ke a'usia ha taumu'a fakafonua 'a e CDBG-DR, kuo pau ke:

  • Tefito ‘a e ‘aonga ki he kakai LMI (Pa’anga Hu Mai Ma’ulalo ki he Fakafuofua);
  • Tokoni ki hono ta’ofi pe fakangata ‘o e ngaahi fale nofo’anga pe blight; pē
  • Fakafetaulaki’i ‘a e ngaahi fiema’u fakalakalaka kehe ‘a e komiuniti ‘oku ‘i ai ‘a e fakavavevave koe’uhi ko e ngaahi tu’unga ‘oku lolotonga ‘i ai ‘oku ne ‘omai ha fakatu’utamaki lahi mo vave ki he mo’ui lelei pe uelofea ‘a e komiuniti ‘a ia ‘oku ‘ikai ke ma’u ai ha ngaahi ma’u’anga tokoni fakapa’anga kehe ke feau ‘aki ‘a e ngaahi fiema’u pehe ni (‘oku ‘iloa ko e “Fiema’u Fakavavevave”).

Founga ngaue & Ngaahi Sitepu Hoko

ʻAho ʻoku ʻamanaki ke tukuange mai ai ʻa e paʻangá: Faʻahitaʻu Māfana 2025

'Aho 'oku 'amanaki ke fai

Faʻahitaʻu failau 2025

  • ‘Oatu ‘a e palani Palani Ngaue ‘a e CDBG-DR ki he komiuniti ke nau fai ha fakamatala, fakatonutonu ‘o ka fiema’u.
  • Fakahu ki he HUD ke fakangofua.
'Aho 'oku 'amanaki ke fai

Faʻahitaʻu Māfana 2025

  • Fakangofua 'e he HUD 'a e Palani Ngaue.
  • Pa'anga ke vahevahe ki he Vahefonua Maui.
  • ʻOku kamata ʻa e toʻo ʻo e tohi kole.
'Aho 'oku 'amanaki ke fai

Hinga 2025

  • Vahefonua Maui, fakataha mo e ngaahi kautaha kehekehe ʻoku ʻikai ke nau maʻu paʻangá mo e ngaahi kautaha kehé, kamata hono fakahoko ʻo e ngaahi polokalamá .

‘Oku lolotonga fa’u ‘e he Vahefonua ha Palani Ngāue ‘oku fiema’u ‘a ia ‘e fakahokohoko ai ‘a e founga ‘e fakamoleki ‘aki ‘a e pa’anga fakafederal. ‘E ‘oatu ‘a e palani ko ia ki he komiuniti ke nau vakai’i mo fai ha ngaahi fakakaukau ‘i he Spring 2025. ‘E fai leva ‘e he Vahefonua ha ngaahi fakatonutonu ‘oku fiema’u ki he palani pea ‘e ‘oatu ha Palani Ngaue faka’osi ki he HUD ke fakangofua. Ko e taimi pe ‘e fakangofua ai ‘e he HUD ‘a e Palani Ngaue, ‘e tukuange leva ‘a e pa’anga ki he Vahefonua pea ‘e lava ke kamata hono fakahoko ‘o e polokalama.

Hili hono vahe'i 'e he Konifelenisi, 'e fika'i mo fakaha 'e he HUD 'a e ngaahi vahenga, pea pulusi ha Fanongonongo Lesisita Fakafederal, 'a ia 'oku fakamatala'i ai 'a e ngaahi tu'utu'uni, ngaahi founga ngaue, ngaahi faka'ata, mo e ngaahi fie ma'u kehe 'oku pule'i 'e he polokalama CDBG-DR.  

Ko e taimi pe ‘e fakaha ai ‘a e Vahefonua ko ha tokotaha ma’u tokoni fakafo’ituitui pea ‘oange ha pa’anga vahenga, kuo pau ki he Vahefonua:

  • Faka'osi mo fakahu atu 'a e ngaahi tu'utu'uni mo e ngaahi fakamo'oni kuo fa'u ki hono pule'i 'o e pa'anga ki he HUD ke fakangofua.
  • ‘Oatu ha palani Palani Ngāue ‘a e CDBG-DR ki he komiunitī fakalūkufua ke nau fai ha ngaahi fakakaukau. ‘Oku kau ‘i he Palani Ngāue ‘a e sivi ‘o e ngaahi fiema’u, fetu’utaki ‘a e komiuniti mo e kau ma’u ‘inasi, pea mo hono ‘ilo’i ‘o e ngaahi ngāue ‘e fakahoko ‘e he tokotaha ‘oku ne ma’u ‘a e pa’anga tokoni ‘i he malumalu ‘o ‘ene polokalama fakaakeake pe fakasi’isi’i ‘o e ngaahi faingata’a. ‘Oku toe fakaikiiki foki ‘e he ngaahi Palani Ngāué ‘a e lahi ‘o e pa‘angá, ngaahi ma‘u‘anga pa‘anga kehé, mo e ngaahi hoa ngāue fakahoko ngāué.
  • Fakahu atu a e Palani Ngaue a e CDBG-DR mo e ngaahi fakamatala ki he HUD ke fakangofua.
  • ‘E toki lava pe ke tufaki ‘a e pa’anga ki he kau ma’u tokoni ‘a e CDBG-DR hili hono fakangofua ‘e he HUD ‘a e Palani Ngaue ‘a e CDBG-DR.

Fetu'utaki mo e Kakai

Fakatu'utamaki 'a e komiuniti: Fa'ahita'u failau 2025

‘I he ngaahi fakakaukau ‘a e Komiuniti, fetu’utaki mo e ngaahi fakamatala, ‘e teuteu’i ‘e he Vahefonua ko e tokotaha ‘oku ne ma’u ‘a e CDBG-DR ha Palani Ngaue ‘a e CDBG-DR ‘a ia ‘e kau ai ‘a e ngaahi poloseki ‘oku taau mo e fakafuofua ‘o e pa’anga tokoni ke fakangofua ‘e he HUD.

Kuo pau ke fakakau ‘i he Palani Ngāue ‘a e Vahefonuá ha Palani Kau mai ‘a e Kakai ‘o e Fonuá ‘a ia ‘oku fakamatala‘i ai ‘a e founga ‘e faka‘ilo mo fakakau ai ‘a e kakaí ‘i he lolotonga ‘o e mo‘ui ‘a e pa‘anga tokoní.

Kimu’a pea toki fakangofua ‘e he HUD, ‘e fakapipiki ‘a e Palani Ngaue ‘a e CDBG-DR ke fai ha fakamatala ki ai ‘a e kakai ke ‘oange ha faingamalie ki he kakai ‘o e fonua, ngaahi pule’anga fakalotofonua ‘oku uesia mo e ngaahi paati kehe ‘oku nau fiema’u ha faingamalie ke nau ‘omai ‘enau ngaahi fakamatala. Ko e ngaahi fakamatala kotoa pē ki he Palani Ngāué pe ko ha fakatonutonu lahi, ‘e ma‘u ‘i he lea pe ‘i ha tohi, ‘e fakakaukau‘i ia. Ko e Palani Ngaue kuo fakangofua mo ha ngaahi fakatonutonu ‘e faka’ali’ali ia ‘i he peesi uepi ‘a e CDBG-DR ‘a e Vahefonua.

'Ofisi Polokalama CDBG-DR 'a e Vahefonua Maui

Kuo fa'u 'e he Vahefonua Maui ha 'Ofisi Polokalama CDBG-DR, 'a ia 'oku 'i he malumalu 'o e 'Ofisi 'o e Fakaakeake 'i he Potungaue Pule.

Ko e 'ofisi ko 'eni 'e fatongia'aki 'a e:

  • Fa'u mo fakahoko 'a e ngaahi polokalama fakaakeake ke feau 'a e ngaahi fie ma'u fakaakeake 'oku te'eki ke fakakakato . 
  • Fokotu’u ‘a e ngaahi pule fakalotofonua ke fakapapau’i ‘a e fakahoko ngaue mo e tauhi; siofi 'a e kau ma'u si'isi'i 
  • Ko hono 'oatu 'o e tokoni fakatekinikale ki he kau ma'u tokoni mo e kau ma'u tokoni . 
  • Vakai'i 'a e ngaahi tohi kole poloseki ke fakapapau'i 'oku taau 'a e ngaahi ngaue kotoa pe . 
  • Fakapapau'i 'oku muimui 'a e ngaahi ngaue ki he ngaahi fiema'u kehe kotoa pe hange ko hono fa'u 'o e ngaahi faingamalie faka'ekonomika 'o e Vahe 3 pea mo hono fakalakalaka fakapapau'i 'o e ngaahi fale totonu . 
  • Muimui'i 'a e fakalakalaka mo e fakamole 'a e polokalama ke fakapapau'i 'oku fakaakeake taimi totonu
  • Lipooti, pule'i 'o e pa'anga tokoni mo e muimui'i

Ki ha fakamatala lahi ange, ʻīmeili ki he cdbg-dr@mauivahefonua.gov .

Ngaahi Tohi CDBG-DR

Ma'u Poupou