‍

Fakahinohino ki he Vai Ta'emalu 

'OKU KEI NGAUE PE MO LAHAINA

Lahaina L-6B 'oku 'ikai ke toe kau ia 'i he Fakahinohino .

(Naʻe fakatonutonu fakamuimuitaha ʻa e faleʻí ʻi ʻAokosi 5, 2024)

Fakanounou: Koe’uhi ko e vela ‘o e vao ‘i ‘Aokosi 2023 ‘i Upper Kula mo Lahaina, na’e faka’auha ‘e he vela ‘a e ngaahi langa ‘e ni’ihi ‘i he sisitemi vai ‘i he ongo feitu’u, pea na’e mole ‘a e mīsini ‘o e ngaahi feitu’u ‘e ni’ihi ‘i he sisitemi vai. Ko e ngaahi tu‘unga ko ení na‘e fakatupunga nai ai ‘a e ngaahi me‘a ‘uli fakatu‘utāmaki, kau ai ‘a e penisini mo e ngaahi kemikale faka‘ōkani kehe ‘oku ‘ikai ke leleí (VOCs), ke hū ki he sisitemi vaí. Naʻe tuku mai ʻe he Potungāue Vai ʻa e Vahefonua Maui ha Fakahinohino ki he Vai ʻOku ʻIkai Malu ki he ngaahi konga ʻo Lahaina mo Upper Kula ʻi he ʻaho 11 ʻo ʻAokosi 2023, ko ha founga fakatokanga. Kuo fengaue'aki vāofi 'a e Potungaue Ma'u'anga Vai mo e Potungaue Mo'ui 'a e Siteiti Hauai'i mo e Potungaue Malu'i 'o e 'Atakai 'o e 'Amelika ke fakakakato 'ene fakatotolo VOC, fakamavahe'i 'a e sisitemi mei he ngaahi langa kuo maumau'i 'e he afi ke fakapapau'i 'oku si'isi'i taha 'a e malava mei ha fa'ahinga 'uli, pea fakahoko 'a e hokohoko atu 'o e sipinga 'o e tu'unga lelei 'o e vai mo e sivi 'o fakafou 'i he poini mahu'inga. Mei he founga ko eni, kuo lava ai ‘e he Potungaue Vai ‘o fakatonutonu ‘a e fale’i ‘i ha ngaahi taimi lahi (kau ai ‘a e ‘aho 12 ‘o Sepitema , ‘Okatopa 6 , ‘Okatopa 9 , ‘ Okatopa 13 , ‘ Okatopa 31 , ‘Okatopa 21 , ‘aho 15 ‘o Tisema , ‘aho 21 , 29 ‘o Tisema , 6 ‘o Tisema . Sune 12 , 'Aokosi 2 ) ke to'o 'a e ngaahi konga fakapule'anga KOTOA 'o Lahaina mo e ngaahi feitu'u KOTOA 'o Upper Kula mei he fale'i. ‘Oku fakamo’oni’i ‘e he Potungaue Ma’u’anga Vai ‘ene sivi ‘a e tu’unga ‘o e vai ‘o a’u ki he mita vai. Ki he ngaahi sisitemi vai ‘oku ma’u ‘e he kakai taautaha, ko e fatongia ia ‘o e pule koloa ke ne sivi’i ‘a e tu’unga ‘o e vai ‘o ‘enau ngaahi koloa. ‘E lava ke kumi ‘e he kau memipa ‘o e komiuniti ha tu’asila ‘o ngaue’aki ‘a e Mape Fakahinohino ki he Vai ‘oku fetu’utaki ‘i he mauirecovers.org/water ke fakapapau’i pe ‘oku fiema’u ke sivi honau tu’asila; ko e ngaahi feitu’u ko ‘eni ‘oku faka’ilonga’i ia ‘i he Mape Fakahinohino ki he Vai ‘aki ‘a e ngaahi faka’ilonga lanumata ‘o e ‘ata. ‘Oku fale’i ‘e he Potungaue Mo’ui ‘a e Siteiti ‘o Hawaii, pea mo e Potungaue Vai ‘a e Vahefonua Maui ‘a e kakai ‘o e feitu’u ‘oku uesia ke ‘oua ‘e ngaue’aki ‘a e vai ‘o e paipa ki he inu mo e tunu me’atokoni kae ‘oua kuo toe fakahoko ha fakatokanga.

‍

--FALE'I: 'OUA 'E INU PEA 'OUA 'E FAKAVAKA HO'O VAI--

Ko e ngaahi feitu'u kotoa pe 'o e Sisitemi Vai Lahaina 'a e kakai, 'oku pressurized, pea 'oku 'i ai 'a e vai pea malu ke faka'aonga'i. Ko e taimi 'oku 'i ai ai ha UWA, 'oku 'uhinga ia 'oku te'eki ke fakapapau'i 'oku malu 'a e vai ke inu. Vakai ki he fakamatala ‘i lalo fekau’aki mo hono ngaue’aki ‘o e vai ‘i he taimi ‘oku ‘i he malumalu ‘o ha UWA.

Ki ha fakamatala lahi ange, ta ki he Sevesi Kasitoma 'a e Vai 'i he 808-270-7633 .

• ‘OUA ‘E INU HO’O VAI MEI HE PAIPA: Kuo pau ke ngāue’aki ‘a e vai ‘i he hina pe vai inu ‘oku ‘omai ‘e he DWS ki he inu (kau ai ‘a hono ngaohi ‘o e fomula pēpē mo e su), fufulu nifo, ngaohi ‘aisi, mo e teuteu ‘o e me’akai.
  ‍
• ‘OUA ‘E FEINGA KE FAKATOKANGA‘I ‘E KOE ‘A E VAI: Ko hono fakavela, faka‘aisi, sivi, tānaki atu ‘a e kololini pe ngaahi me‘a faka‘auha mahaki kehe pe tuku ke tu‘u ‘a e vaí ‘e ‘ikai ke ne ‘ai ‘a e vaí ke malu. Kapau 'oku mahalo'i pe 'ilo'i 'a e 'uli 'o e volatile 'o e 'okani (VOC), 'e lava ke tukuange 'e he vai vela 'a e VOCs ki he 'ea.
  ‍
• Muimui ki he ngaahi fakahinohino tānaki ko ʻení:

1. ‘Oua ‘e ngāue‘aki ‘a e vai mei he paipá ki ha fa‘ahinga taumu‘a fakamole, kau ai ‘a e inu, tunu me‘akai, pe fufulu ho nifó.
2. ‘Oua ‘e ngāue‘aki ‘a e ‘aisi mei he ngaahi me‘a ngaohi ‘aisi ‘otomētiká.
3. Ngāue‘aki ‘a e vai momoko ke fufulu ‘aki ‘a e valá pe ngaahi me‘a kehe. Laundry momoko 'i tu'a.
4. Fai ha ngaahi kaukau kae ʻikai ko e kaukau.
5. Fakangatangata e taimi kaukau. Ngāue‘aki ‘a e vai māfana pea ‘ea‘i ‘a e feitu‘ú.
6. Ngāue‘aki ha me‘a fufulu ipu ke fufulu ‘aki ‘a e ngaahi ipu. Tafoki ia ki he tuʻunga ʻea mātuʻu.
7. ‘Oua ‘e ngāue‘aki ‘a e ngaahi vaitupu pe ngaahi kaukau‘anga vela.
8. Ngāue‘aki ‘a e ‘ea totonú ‘i hono ngāue‘aki ‘a e vaí ‘i loto fale.

‍

FEKAU'AKI MO E NGAAHI FAKATOKANGA KI HE VAI 'OKU 'IKAI MALU .

Koeʻuhí ko e vela ʻo e vaotaá ʻi ʻAokosi 2023, naʻe fakaʻauha ʻe he afí ha ngaahi langa ʻe niʻihi ʻi he sisitemi vai ʻo Kula ʻi ʻOlunga mo Lahaina, pea naʻe mole ʻa e mīsini ʻi he ngaahi feituʻu ʻe niʻihi ʻi he sisitemi vaí. Ko e ngaahi tu‘unga ko ení na‘e fakatupunga nai ai ‘a e ngaahi me‘a ‘uli fakatu‘utāmaki, kau ai ‘a e penisini mo e ngaahi kemikale faka‘ōkani kehe ‘oku ‘ikai ke leleí (VOCs), ke hū ki he sisitemi vaí. Kuo fokotu’u ‘a e ngaahi Fakahinohino ki he Vai ‘oku ‘Ikai Malu lolotonga ‘oku fakakakato ‘a e fakatotolo ki he VOC pea fakafoki mai ‘a e sevesi vai ki he ngaahi feitu’u kotoa pe. ‘I he ‘aho 21 ‘o Novema 2023, kuo to’o kotoa ‘a e ‘Elia Kula ‘i ‘Olunga mo Lahaina L-1 ‘o a’u ki he L-4A mei he ‘Elia Fakahinohino. Ko e ngaahi feitu’u Lahaina L-5, L-6 mo e L-6A ‘oku kei ‘i he malumalu ia ‘o e Fakahinohino kae ‘oua kuo toe fakahā mai.

‍

FEITU'U KE MA'U AI 'A E VAI MALU, MO INU

Ko e ngaahi vaka uta vai inu ta‘etotongi mo malu ‘oku nau tu‘u ‘i he ngaahi feitu‘u ‘oku lisi atu ‘i laló. Te ke lava foki ʻo vakai ki he mape ʻi ʻolungá ki ha tokoni ki hono kumi ʻo e ngaahi vaka uta vaí (ʻoku fakaʻilongaʻi ʻa e ngaahi feituʻu ʻoku ʻi ai ʻa e ngaahi vaka uta vaí ʻaki ha mataʻitofe lanu mata).

Fakatokanga mahu'inga ki hono tanaki 'o e vai inu mei he ngaahi vaka uta vai:
Kātaki ʻo ʻomi ha ngaahi koniteina vai lalahi kuo ʻosi fakaʻauha ke tānaki hoʻomou vaí. Ngāue‘aki pē ‘a e ngaahi koniteina ma‘a, fakatapui, mo faka‘aonga‘i ki he me‘akaí ke fetuku ‘aki ‘a e vaí. Ko e ngaahi koniteina na‘e ‘i ai ‘a e me‘akaí ‘e lava ke ne hiki ‘a e ngaahi nanamu ki he vai inú pea ‘oku ‘ikai totonu ke ngāue‘aki ia ki hono tauhi ‘o e vaí. Fufulu fakalelei ʻa e ngaahi koniteiná ʻaki ʻa e sopu fufulu ipu, fakamaʻa ʻo fakaʻaongaʻi ha sepuni ti ʻe taha ʻo e kololini vai maʻamaʻá ʻi he kuata vai, pea fufulu fakalelei leva. Fakafonu ʻa e ngaahi koniteiná ʻo aʻu ki ʻolunga, ʻo tuku ha ʻea siʻisiʻi taha ʻe ala lavá. Tauhi ʻi ha feituʻu momoko mo fakapoʻuli. 'Oku 'oatu 'e he Potungaue Pule'i Fakavavevave 'a e Pule'anga (FEMA) ha fakamatala lahi ange 'i he ready.gov/water .

Lahaina malu 'a e ngaahi feitu'u 'o e ngaahi vaka uta vai inu:

• Vahefonua Puamana
• Hala Ainakea .

‍

NGAAHI FEITU'U KUO TUKUANGE MEI HE FAKATOKANGA KI HE VAI 'OKU 'IKAI MALU

Na’e fakatonutonu ‘e he DWS ‘a e Fakahinohino ki he Vai Ta’emalu ke to’o ‘a e ‘Elia Kula ‘i ‘Olunga 1 ‘i he ‘aho 12 ‘o Sepitema Na’e fai ‘a e fakatonutonu hono ua ‘i he ‘aho 6 ‘o ‘Okatopa ke to’o ‘a e ‘Elia Kula ‘i ‘Olunga UK-2A mo e ‘Elia Lahaina L-1. Naʻe fai ʻa e fakatonutonu hono tolú ʻi he ʻaho 9 ʻo ʻOkatopá ke toʻo ʻa e ʻĒlia Kula ʻi ʻOlunga UK-4 mo e ʻĒlia Lahaina L-2. Kuo fakapapau'i 'oku malu 'a e vai 'oku ngaue'aki ki he ngaahi 'api mo e ngaahi fale 'i he ngaahi feitu'u kuo fakahingoa ko 'eni 'oku malu ki hono ngaue'aki ta'e fakangatangata.

2023:

• Sepitema – Fakatonutonu ki he Fakatonutonu ki he Vai Ta’emalu ‘o to’o ‘a e ‘Elia Kula ‘i ‘Olunga UK-1.
• ‘Okatopa 6 – Fakatonutonu ki he Fakatonutonu ki he Vai Ta’emalu ‘o to’o ‘a e ‘Elia Kula ‘i ‘Olunga UK-2A mo e ‘Elia Lahaina L-1.
• 'Okatopa - Fakatonutonu ki he Fakatonutonu ki he Vai Ta'emalu 'o to'o 'a e 'Elia Kula 'i 'Olunga UK-4 mo e 'Elia Lahaina L-2.
• Oct, 13 - Fakatonutonu ki he Fakahinohino ki he Vai Ta'emalu 'o to'o 'a e 'Elia Kula 'i 'Olunga UK-3.
• 'Okatopa - To'o 'a e Fale'i ki he Vai Ta'emalu ki he Ngaahi Feitu'u Kotoa 'o e Kula 'i 'Olunga, kau ai 'a e UK-2B mo e UK-5.
• Nov. 21 - To'o 'a e Konga 'o Lahaina mei he Fakahinohino ki he Vai Ta'emalu
• Tisema 15 - Fakatonutonu ki he Fakatonutonu ki he Vai Ta'emalu 'o to'o 'a e 'Elia Lahaina L-4B
• Tisema 21 - Fakatonutonu ki he Fale'i ki he Vai Ta'emalu ki he Lahaina ke to'o 'a e L-4C

2024:

• Sanuali 19– Fakatonutonu ki he Fakahinohino ki he Vai Ta'emalu ki he Lahaina ke to'o 'a e L-4D
• Fepueli – To’o ‘a e Konga ‘o Lahaina mei he ‘Elia Fakahinohino ki he Vai Ta’emalu
• Sune 12 - To'o 'a e fale'i ki he Vai 'oku 'ikai malu ki he konga 'o Lahaina

‍

Ngaahi ngaue mahu'inga ki hono toe faka'aonga'i 'o e vai mei he paipa 'i he fuofua taimi hili 'a e fale'i

‘Oku fakamahino ‘e he fakamo’oni na’e ‘ikai ke uesia ‘e he ngaahi me’a ‘uli fekau’aki mo e afi ‘a e ngaahi feitu’u na’e to’o mei he fale’i, ka neongo ia, ‘oku ‘i ai ‘a e ngaahi hoha’a fekau’aki mo e vai ‘a ia ‘e ala tu’u ‘i loto ‘i he ngaahi ‘api mo e ngaahi fale lolotonga ‘a e lolotonga ‘a e fale’i. Ke fakalelei’i ‘a e ngaahi hoha’a ko ‘eni, ‘oku fokotu’u atu ‘e he Potungaue Vai ke fufulu ‘e he kau kasitomaa ‘enau ngaahi laine ‘o ‘ikai toe si’i hifo he miniti ‘e 10. Ko e taumu'a 'o e fufulu ke to'o ha vai 'oku tu'u 'i he ngaahi palama mo e ngaahi paipa koe'uhi ko e 'ikai ke ngaue'aki pea fetongi 'aki 'a e vai fo'ou.

Ko e fufulu 'oku kau ki ai hono fakaava 'o e ngaahi valve mo e ngaahi paipa pea tuku ke tafe 'a e vai mei he ngaahi paipa takitaha 'o 'ikai si'i hifo he miniti 'e 10 ke to'o ha toenga vai 'oku tu'u mei he ngaahi paipa 'i loto mo e/pe ngaahi 'aofi.  

Ko e taimi pē ‘oku ‘osi ai ‘a e fufulu, ‘oua ‘e manavasi‘i kapau ‘oku ‘omai ‘e he vaí ha fōtunga ‘ao‘aofia, pe hu‘akau, ‘oku fakanatula eni. Ko e ‘ao‘aofiá ‘oku tupu ia mei he fanga ki‘i pupula ‘ea ‘i he vaí. Hangē ko ha fa‘ahinga pupuha pē, ‘oku ‘alu hake ‘a e ‘eá ki he tumutumu ‘o e vaí pea ‘alu atu ki he ‘eá, ‘o fakama‘a ai ‘a e vaí.

Founga fakapapau'i ki hono to'o 'o e ngaahi feitu'u mei he fale'i

Ko e tu’utu’uni ke fakatonutonu ‘a e fale’i ke to’o ‘a e ngaahi feitu’u pau, na’e makatu’unga ia ‘i he ngaahi laine fakamo’oni lahi:

1. Fakangofua o e Palani Analaiso Sipinga/Saati Tafe o e Tu utu uni: Ko e mahino ki he tafe o e vai i he sisitemi mo e ngaahi feitu u na uesia e he afi na e tokoni lahi ia ki hono fakapapau i a e feitu u ke to o ai a e ngaahi sipinga o e tu unga lelei o e vai. Ko e palani sipinga mo e saati ‘o e tafe ‘a e tu’utu’uni ‘oku ne ‘omai ‘a e fa’unga mo e polokalama ki hono fakalelei’i ‘o e Fakatonutonu ki he Vai Ta’emalu ki he ngaahi konga kuo fakapapau’i lolotonga ‘o e ‘Elia Kula ‘i ‘Olunga mo Lahaina pea mo e ngaahi ‘elia ‘i he kaha’u; naʻe fakatou faʻu ʻi he fengāueʻaki mo e Potungāue Moʻui ʻa e Siteiti ʻo Hauaiʻí (DOH), mo e Potungāue Maluʻi ʻo e ʻĀtakaí (EPA).
   ‍
2. Sipinga/Sivi ‘o e Tu’unga ‘o e Vai: Na’e fakahoko ‘e he Fale Sivi ‘o e Tu’unga ‘o e Vai ‘a e ngaahi takai lahi ‘o e sipinga/sivi ‘o e vai ‘i ha ngaahi feitu’u lahi ‘i he kotoa ‘o e sisitemi vai ‘o e Kula ‘i ‘Olunga. Ko e ola 'o e sivi mei he ngaahi sipinga ko ia na'e lipooti 'oku 'ikai lava ke 'ilo'i. Na'e sivi'i 'a e ngaahi sipinga ki he ngaahi me'a 'oku 'ikai ke 'i ai ha 'uhinga (VOCs), ngaahi me'a 'oku 'ikai ke 'i ai ha 'uhinga (SOCs), ngaahi me'a 'oku 'ikai ke 'i ai ha 'uhinga (SVOCs),ngaahi ukamea, nitrates mo e coliforms. Na'e fai 'a e ngaahi fakakaukau ki he 'uli 'o e ngaahi me'a faka'okani mei he ngaahi vaha'ataimi 'e lava ke stagnation pea ke fakapapau'i, kapau 'oku 'i ai, 'e 'ilo'i kinautolu. Neongo na'e 'ilo 'a e tata 'i he ngaahi hydrants 'o e afi 'i he tafa'aki 'o e sisitemi hili 'a e 'uluaki to'o 'o e ngaahi sipinga, na'e iku 'a e ngaahi sipinga 'o e flush kimui ange 'o 'ikai ha 'ilo 'o e tata ki he Upper Kula Area UK-2A. Ki he Upper Kula Area UK-1, na'e iku 'a e ngaahi sipinga 'o e flush kimui ange ki he 'ikai ha ngaahi tu'unga 'o e taki 'i 'olunga 'i he tu'unga ngaue fakafederal.
   
   
3. System Isolation: Na’e fakamavahe’i ‘a e ngaahi ‘api/fale na’e maumau’i/maumau’i ‘e he vela pea to’o ‘enau ngaahi mita vai, ke fakapapau’i ‘oku si’isi’i ‘a e malava ke ‘uli’i.
   
   
4. Vai Hydraulics: Fakakaukau ki he tisaini 'o e sisitemi, ma'olunga, 'a e fisiki 'o e vai hydraulics mo e ngaahi fakamo'oni na'e 'oatu 'i he taimi ko 'eni, na'e fakapapau'i na'e fakamavahe'i 'a e feitu'u mei he ngaahi feitu'u na'e uesia 'i loto 'i he sisitemi pea 'oku falala 'a e Potungaue ki he'ene tu'utu'uni ke fakatonutonu 'a e Unsafe Water Advisory ki he ngaahi konga pau 'oku fakahingoa 'o e Lahaina Upper Kula. Naʻe toe fakakaukauʻi foki ʻe he tuʻutuʻuní kapau ʻe mole ʻa e mīsini ʻo e vaí ʻi ha ngaahi feituʻu pau.
   
   
5. Fetu'utaki Ma'u pe: Na'e fakataha ma'u pe 'a e Potungaue Vai mo e Potungaue Pule'i Fakavavevave 'a e Pule'anga (FEMA), Potungaue Malu'i 'o e 'Atakai (EPA), Potungaue Mo'ui 'a e Siteiti 'o Hawaii (DOH) mo e kau mataotao kuo nau a'usia 'a e ngaahi vela 'o e vao mo e ngaahi tafa'aki fakaakeake 'oku kau ki ai fekau'aki mo e ngaahi tu'utu'uni advis ke poupou'i 'a e ngaahi sisitemi vai pea ke nau fakatonutonu.