Kuo kamataʻi ʻe he Potungāue Moʻui ʻa Hauaiʻi (DOH) ha Environmental Monitoring Data Portal ke ʻoatu ha feituʻu ʻe taha ke vahevahe ai ʻa e ola ʻo e siofi ʻo e ʻātakai kimuʻá mo e lolotonga ʻi he ngaahi feituʻu naʻe uesia ʻe he vela ʻo e vaotā ʻo Lahaina mo Kula ʻi ʻAokosi 2023. Ko e uepisaiti fo'ou ko 'eni 'oku ne 'oatu 'a e 'alunga fakahangatonu 'a e kakai ki he ngaahi fakamatala 'o e siofi 'o e 'atakai 'oku tanaki 'e he DOH pea pehe ki he ngaahi hoa ngaue fakafederal, siteiti, mo e komiuniti. ‘Oku kau foki ai ‘a e fakamatala fakamatala mo e fakakalafi ke tokoni ki he kakaí ke nau faka‘uhinga‘i mo ngāue‘aki ‘a e ngaahi fakamatalá. Ko e ngaahi fakamatala mo e ngaahi lipooti kuo ʻoatu ʻoku lava ke download.

Talu mei 'Aokosi 2023, kuo fakahoko 'e he DOH, pule'anga, mo e ngaahi hoa ngaue 'o e komiuniti 'a e siofi 'o e 'atakai 'o fakafou 'i hono tanaki mo 'analaiso 'o e ngaahi sipinga 'o e 'ea, efu, kelekele, sediments, 'one'one 'o e matātahi, mo e vai ofi ki he matātahi ke fakapapau'i pe 'oku 'i ai ha ngaahi me'a fakatu'utamaki 'oku ngaohi 'e he ngaahi vela 'i he ngaahi tu'unga 'e lava ke fakatupu 'e he mo'ui lelei 'a e kakai' pe environ. ‘Oku kei hokohoko atu pe ‘a e siofi ke sivi’i ‘a e ola ‘o e ngaahi ngaue fakama’a mo e ngaahi founga malu’i ‘o e ‘atakai ‘oku fekau’aki mo ia hange ko hono mapule’i ‘o e efuefu. Ko e fakamatala ko eni oku tanaki ia i he portal fo ou ke faka ata a e DOH mo e ngaahi hoa ngaue fakapule anga mo e komiuniti ke nau hokohoko atu a e fetu utaki mo e kakai fekau aki mo e ngaahi feitu u mo e ngaahi ngaue oku malu, ngaahi founga malu i oku hokohoko atu e he ngaahi kautaha fakaakeake, pea mo e ngaahi founga malu i e ala fiema u ke fai e he kakai i he fakalakalaka a e ngaahi ngaue fakama a.

Lomi'i heni ke vakai ki he portal fo'ou.

“Ko e tu’unga fakapule’anga ko ‘eni ‘oku ne ‘oange ki he komiuniti ‘a e ngaahi fakamatala faka’atakai mei he ngaahi ma’u’anga fakamatala kehekehe ki he vela ‘o e vao ‘i Lahaina mo Kula,” ko e lau ia ‘a e Tokoni Talekita ki he Mo’ui ‘a e ‘Atakai ko Kathleen Ho. “ʻOku mau houngaʻia ʻi he hokohoko atu ʻa e fengāueʻaki mo e fengāueʻaki ʻa e ngaahi hoa ngāue ʻi he koló mo e ngaahi potungāue fakafederal, fakasiteiti, mo fakalotofonua kehé. ‘I he hokohoko atu ‘a e ngaahi ngāue siofi, te mau ngāue’aki ‘a e portal ko ‘ení ke faingofua ke ma’u ‘e he kakaí ‘a e ngaahi fakamatala mei he DOH mo hono ngaahi hoa ngāué.”

‘E fakafo’ou ‘e he DOH ‘a e portal ‘i he taimi ‘oku ma’u mo vakai’i ai ‘a e ngaahi fakamatala fo’ou. ‘E fakafo’ou ‘a e ngaahi fakamatala ki he siofi ‘o e ‘ea ‘o fakafuofua ki he uike ‘e ua ki he fā kotoa pe, pea ‘oku ‘amanaki ke fakafo’ou fakakuata ‘a e ngaahi fakamatala ki he tu’unga ‘o e vai ‘i he matātahi, ngaahi ‘one’one, mo e siofi ‘i he Feitu’u Tauhi’anga Veve Fakataimi (TDS) ‘o West Maui. ‘Oku kau foki ‘i he portal ‘a e ngaahi talanoa fakamatala, mo e ngaahi fakafofonga fakakalafi ‘o e ngaahi fakamatala ‘i he taimi pea ‘i hono fakahoa ki he ngaahi tu’unga fekau’aki ‘o e ngaahi tu’utu’uni mo e sivi ngaue, ‘a ia ‘e vakai’i mo fakafo’ou fakamāhina kotoa pe kapau ‘e fiema’u.

Ko e portal ko e konga ia 'o e feinga 'a e DOH ki he Siofi mo e Sipinga Fakalukufua 'o e 'Atakai, 'a ia 'oku ne fakatahataha'i 'a e ngaahi hoa ngaue fakafederal, siteiti, mo e komiuniti ke nau siofi mo fengaue'aki 'i he ngaahi fakamatala faka'atakai fekau'aki mo e fakaakeake 'o e vela 'o e vao. ‘E hokohoko atu ‘a e siofi ‘e he DOH ‘a e tu’unga ‘o e ‘atakai ‘i Lahaina pea ‘e post atu ‘a e ngaahi fakamatala mo e ngaahi fakamatala fo’ou ‘i he taimi ‘e ma’u ai.

‘E kei fale’i pe ‘e he DOH ‘a e kakai ‘o e fonua ‘i ha hoko ha ngaahi hoha’a ta’e angamaheni ki he ‘atakai pe mo’ui lelei ‘o fakafou ‘i ha ngaahi fanongonongo pau, ‘o fakatatau ki he fiema’u.