ʻo Mē, 2024
Nga'unu 'a e Pule Kolo ko Bissen ke fakangata 'a e tu'utu'uni TVR kuo hongofulu'i ta'u motu'a ke fakalahi 'a e 'inivenitoa fale taimi loloa
Ko ha lao fakaangaanga fo'ou faka'ilonga 'e 'oatu 'a e ngaahi fale 'aki hono fakalelei'i 'a e faingata'a'ia 'o e 'inivenitoa taimi loloa 'o e Vahefonua Maui, 'a ia na'e fakalahi 'e he vela 'o e vao 'o 'Aokosi 2023, na'e fokotu'u 'i he 'aho ni 'e he Pule Kolo Richard Bissen 'i ha nga'unu fakataha mo e Timi Fakahinohino 'a Lahaina, Lahaina Strong mo e Memipa 'o e Fakataha Tokoni 'o e Vahefonua Maui Keani Rawlinz-F.
Naʻe fakahā ʻi he ʻaho ni lolotonga ha konifelenisi faka-nusipepa ʻi Wailuku, ʻe fakangata fakaʻaufuli ʻe he lao ko ʻení mo fakangata ʻa e ngaahi fale nofo totongi fakataimi (TVRs) ʻoku ʻosi ʻi he ngaahi taʻu ʻe hongofulu tupu ʻoku nau ngāue ʻi he Vahefonua ʻApaatimení, ʻa ia ʻoku ʻiloa foki ko e Minatoya list TVRs. Ko e ngaahi TVR ko ‘ení – ‘oku ‘iuniti ‘e 7,000 (ko e 2,200 ‘o kinautolu ‘oku ‘i West Maui) – ‘e fakangata faka‘aufuli ‘a e ngaahi ‘iuniti ‘o West Maui ‘i he ‘aho 1 ‘o Siulai, 2025, pea mo e ngaahi ‘iuniti kehe kotoa ‘i he vahefonuá ‘i he ‘aho 1 ‘o Sanuali, 2026, ‘i hono fakangofua ‘e he laó.
Naʻe fengāueʻaki ʻa e Pule Kolo ko Bissen, Kaliko Storer ʻo e Timi Fakahinohino ʻa Lahaina, kau taki ʻo e Lahaina Strong ko Paele Kiakona, Sioatani Ruidasi mo Kouti Laso, pea mo e Mēmipa ʻo e Fakataha Alēlea ʻo e Vahefonua Mauí ko Keani Rawlins-Fernandez ʻi he lao ʻokú ne fakamuʻomuʻa ʻa e kakai ʻo e koló pea toe fakafōtunga ʻa e fonua TVR ʻo Mauí. Ko hono olá, naʻe pehē ʻe Lahaina Strong ʻe fakangata ʻene nofo ʻi he Matātahi Kāʻanapalí.
Kuo fakahinohino'i 'e he Pule Kolo Bissen 'a e talekita Palani 'o e Vahefonua Maui ke fakahoko 'a e lao fo'ou ki he ngaahi Komisoni Palani 'oku nau feinga ke fakangata mo fakangata 'a hono faka'aonga'i fakafekiki ko 'eni 'o e TVRs, 'a ia 'oku lolotonga faka'ata 'a e ngaahi condos, ngaahi fale nofo'anga mo e ngaahi langa fakalakalaka kuo palani 'oku 'ikai ko ha ngaahi hotele ke fakalele ko e ngaahi fale nofo totongi taimi nounou 'o 'ikai ha ngofua 'a e siteiti pe vahefonua.
Naʻe fuoloa hono poupouʻi ʻe Rawlins-Fernandez, pea tekeʻi ʻe Lahaina Strong lolotonga ha ngāue ʻi ha ngaahi māhina ʻi he Matātahi Kāʻanapali, naʻe hiki ʻa e aleapau makamaile ko ʻení ʻe he Pule Kolo ko Bissen mo Kaliko Storer ʻo e Timi Fakahinohino ʻa Lahaina.
“Ko ‘eku fokotu’u lao ‘e fakafoki ‘a e ngaahi koloa kotoa ‘o e Vahefonua ‘Apitanga ki he’enau fakataumu’a ke ngaue’aki nofo’anga taimi loloa ‘aki hono to’o ‘a e tukukehe ‘oku ‘oatu ki he ngaahi ‘api ko ia na’e langa pe fakangofua kimu’a ‘i he 1989, pea ta’ofi kakato ‘a hono ngaue’aki ‘o e Transient Vacation Rental ‘i he ngaahi Vahefonua ‘Apaatimeni ‘i he ‘aho 1 ‘o Siulai, TVR Ma1 mo e West Ma1. 2026,” ko e lau ia ʻa e Pule Kolo ko Pisení. “Mahalo te tau toe langa hotau ʻofaʻanga ko Lahaina, ka ʻo kapau he ʻikai ke tau fakafoki ʻa Lahaina ki he kakai ʻoku nau fakafofongaʻi ʻa e komiunitī makehe ko iá – kapau he ʻikai ke tau ʻiloʻi ʻa e fofonga ʻo hotau ngaahi kaungāmeʻá mo e fāmilí ʻi heʻetau toe fakafonu ʻa Lahaina, kuo tau ikuna ʻi he tau ko ʻení maʻa hotau kakaí, pea maʻaku puleʻangá mo au – naʻa mo ha fāmili ʻe taha ʻoku fuʻu tokolahi ʻoku mole ko e taha.”
Naʻe fakamamafaʻi ʻe Kaliko Storer ʻo e Timi Fakahinohino ʻa e Pule Kolo ko Bissen ʻi Lahaina ʻoku kei hoko pē ʻa e ngaahi meʻa ʻoku nau fakamuʻomuʻa ʻoku nau vahevahe ko e meʻa ia ʻoku fakatupulaki ai ʻa e fakaakeake ʻa Lahaina.
Naʻá ne pehē, “Naʻa mau kamata ʻaki ʻa e uouangatahá, ʻoku mau hokohoko atu ʻi he uouangatahá he ʻahó ni, pea te mau fakaʻosi ʻaki ʻa e uouangatahá.” “Te tau kolosi kotoa ʻi he laine ʻosi ʻi he uouangataha.”
Naʻe pehē ʻe Lahaina Strong ʻoku fakahaaʻi ʻe he fengāueʻakí ʻa ʻene lavameʻá pea ʻe fakangata ʻene nofo ʻi he Matātahi Kāʻanapalí. Kuo fakatahataha ‘a e kulupu ‘o e kakai ‘o e fonua ki he “fale faka’apa’apa” pea kole ki he kau taki ke fakangata ‘a e ngaahi TVR lisi ‘a Minatoya; naʻe pehē ʻe ʻoatu ʻe he kāingalotú ha poupou fakakomiuniti ʻi he ngaahi fakataha fakalotofonuá.
“Ko ʻeni kuo maluʻi ʻe heʻetau ngaʻunu ʻa e fakapaasi ʻaneafi ʻo e SB 2919 ʻi he Fale Alea ʻo e Siteiti Hauaiʻi ʻo ʻoange ki hotau ngaahi vahefonuá ʻa e mafai ke fakangata ʻa e ngaahi totongi nofo taimi nounou, ʻoku fakahā ʻe he puleʻanga ʻo Bissen mo e mēmipa ʻo e Fakataha Alēlea Rawlins-Fernandez ʻi he ʻaho ní ʻa e ngaahi fie maʻu ʻo e vahefonuá ni ʻoku toe toʻo ʻe he furxemp e taʻefakangatangata — fakafoki tuʻuloa ʻa e ngaahi fale maʻá e kakai ʻo e feituʻú ʻi he funga ʻo Mauí,” ko e lau ia ʻa e tangata lea ʻa e Lahaina Strong ko Paele Kiakona. “ʻI Lahaina pē, ʻoku laka hake ʻi he ʻiuniti ʻe 2,200 ʻemau ʻi he lisi ko ʻení. Ko e kau ma‘u fale ko eni ‘oku tokolahi taha ‘i tu‘a ‘i he motú kuo nau ma‘u ‘aonga lahi mei hono liliu ‘emau ngaahi fale ‘oku fakasone‘i ‘e he ngaahi ‘apí ke hoko ko ha ngaahi ‘inivesimeni, ‘o fakafetongi ai ‘a e ngaahi fāmili fakalotofonua ‘oku nau ngāue mei homau ngaahi koló ‘i ha taimi fuoloa ki mu‘a ‘i he velá.”
“Ko e ‘aho ni, ‘i he’emau uouangataha mo e pule’anga mo e komiti fale’i ‘a e Pule Kolo, ‘oku mau fai ai ha laka lahi ki mu’a ke fakafoki mai ‘a e ngeia mo e ‘amanaki lelei ki homau ngaahi famili pea ke toe fakatahataha’i mai homau komiuniti,” ko e tanaki atu ia ‘a Kiakona. “ʻOku mau ui ki he Ngaahi Komisoni Palani ʻa Mauí mo e Fakataha Alēlea ʻo e Vahefonua Mauí ke nau poupouʻi vave ʻa e lao mahuʻinga ko ʻení.”
Naʻe fakamamafaʻi ʻe he mēmipa ʻo e Fakataha Alēleá ko Rawlins-Fernandez ʻa e fakavavevave ʻo e meʻafua ko ʻení.
Naʻá ne pehē, “ʻOku ʻikai ke mau lava ʻo tatali ʻi he taʻaki mo hiki ha ngaahi fāmili lahi ange.” “Kuo pau ke tau fai ha ngāue vave he taimí ni ke fakatonutonu ʻa e fakamaau taʻetotonu ʻo hono fakakoloaʻi ʻetau ngaahi ʻiuniti fale nofoʻangá ʻa ia naʻe feinga ʻa e Vahefonuá ke fakaleleiʻi talu mei he '80 tupú.”
ʻI ʻAokosi kuo ʻosí, naʻe aʻusia ʻe he Vahefonua Mauí ʻa e fakatamaki vela kovi taha ʻi he hisitōlia fakaonopooní ʻa ia naʻe mate ai ha moʻui ʻe toko 101 mo fakaʻauha ha ngaahi ʻapi ʻe lauiafe, ʻo fakaheeʻi ai ha kau hao ʻe toko 12,000 tupu pea fakalalahi ange ha faingataʻaʻia fakafale naʻe ʻi ai kimuʻa mo faingataʻa.
ʻOku fakataumuʻa ʻa e ngaahi vahenga ʻapi nofoʻangá ke ʻoatu ha ngaahi fale nofoʻanga lahi ange, taimi lōloa ki he kau nofo aí, pea ʻe fakafoki ʻe he lao ko ʻení ʻa e ngaahi koloa kotoa ʻo e Vahefonua ʻApaatiá ki heʻenau fakataumuʻa ke ngāueʻaki taimi lōloa ki he nofoʻangá, ʻo fakatatau ki he fokotuʻú.
LAHAINA MALOHI .
Naʻe kamata ʻe he Lahaina Strong ʻene kemipeini “Toutai ki he Falé” ʻi he Matātahi Kāʻanapali ʻi Nōvema ʻo e taʻu kuo ʻosí, ʻo ne fokotuʻu ha ngāue ʻi he lotolotonga ʻo e kau folau ʻeveʻeva ʻi West Maui ke ʻomi ʻa e ʻilo ki he fie maʻu lahi ʻa e kau hao ʻi he afí ki ha ngaahi fale taimi lōloa mo fakaʻapaʻapa. Ko hono meʻa mahuʻinga tahá, naʻe fie maʻu ʻe he kāingalotú ke fai ha ngāue vave ke maʻu ha fale ʻo e kakai ʻo e feituʻú, pea ko e lisi ʻo e Minatoya, ko ha lisi ʻo e ngaahi fale nofo totongi taimi nounou ʻoku fakaʻatā mei heʻenau fou ʻi he founga fakangofua angamahení, ko e ʻuluaki meʻa ia naʻe tokanga ki ai ʻa e kulupú.

Senitā Ngofua Fakaakeake ʻa e Vahefonua Mauí
Ko ha maʻuʻanga tokoni mahuʻinga kiate kinautolu ʻoku nau fekumi ke toe langa ʻi he ngaahi feituʻu naʻe uesia ʻe he velá ʻi Lahaina mo Kula ʻi heʻenau folau ʻi he founga fakangofuá mo fai ʻa e sitepu hokó ki he foki ki ʻapí.
Senitā Ngāue Fakavahefonua ʻo Mauí
110 Hala ʻAlaihi, Suite 207
Monite ki he Falaite: 8 pongipongi ki he 4 efiafi