ʻo ʻAokosi, 2024
Faka'osi 'a e ngaahi fakatahataha Kuhinia Maui 'aki 'a e 'Aho 'o e 'Amanaki mo e Lotu, Upcountry Aloha
Ko hono fakaʻosi ʻo e ʻaho ʻe fā ʻo e ngaahi fakatahaʻanga ʻoku ueʻi fakalaumālie ʻe he komiunitií, ʻoku poupouʻi ʻe he Vahefonuá ʻi Lahaina mo e Upcountry ke manatuʻi, fakakaukauʻi mo fakaʻapaʻapaʻi ʻa e ngaahi moʻui kuo molé pea ke muimui ʻi ha hala ki muʻa ki he fakamoʻuí, naʻe kau mai ha kakai ʻe laungeau ki ha ʻAho ʻo e ʻAmanaki Leleí mo e Lotu ʻi he Senitā Sivile ʻo Lahaina ʻi he pongipongi Sāpate ʻo e Ucountry e Avep.
Naʻe fakaʻilongaʻi ʻa e ʻAho ʻo e ʻAmanaki Leleí mo e Lotú ʻaki ha fakaʻaliʻali fakamūsika mo fakaʻātisi loto-māfana ʻe ʻUlalena, ko ha kulupu ʻofeina ʻoku tuʻu ʻi Lahaina ʻa ia naʻa nau ʻuluʻi tohi ʻi he Fale Faiva Maui ʻo Lahaina ʻi ha taʻu ʻe uofulu. ʻI he tokolahi ʻo e kau ʻuluaki faiva mo e kau ngāue, naʻe ʻomi ʻe he fakaʻaliʻali throwback ʻa ʻUlalena ʻi he Sāpaté ha loʻimata ʻamanaki lelei, mo ha ngaahi tuʻu fiefia lahi.
ʻUlalena, ʻa ia ʻokú ne fakafofongaʻi ha ʻuha kulokula-kulokula ʻoku ʻamanaki lelei mo fakamaʻa, naʻá ne ʻomi ha toe fakamatala fakateata ʻo e hisitōlia ʻo Hauaiʻí ʻa ia naʻe fakatahaʻi ai ʻa e ngaahi hiva, hulohula, hiva, ngaahi ʻekitivitī ʻi he ʻeá mo e ngaahi founga fakalakalaka ʻo e ngaohí.
Naʻe fakahoko ʻe he Pule Kolo ko Richard Bissen ʻene hiva ʻo e “Lahaina Luna” ʻa Kui Lee, ʻa ia naʻe ui ʻe he Pule Kolo ko ha hiva ʻofa maʻa Maui. Pea naʻe hivaʻi foki ʻe he ʻUluaki Fineʻeikí ko Kaʻihi Bissen ha hiva fakaʻofoʻofa naʻe faʻa hivaʻi ʻe heʻene tamaí kiate ia, peá ne toki ʻoatu ha ngaahi lea fakalotolahi.
Naʻá ne pehē, “ʻOku tuʻu hoku fāmilí mo e ngaahi fāmili tokolahi kotoa pē naʻa nau omi ki heni he ʻaho ní mei he ngaahi feituʻu mamaʻó.” “Ko e ʻaho ní, ʻi heʻeku sio takai holo, ʻoku ou sio ki ha tokolahi ʻo kimoutolu pea ʻoku ʻi he houngaʻia lahi fau. Ko ha fāmili kimautolu, ʻo hangē pē ko e fuʻu ʻakau banyan lahi ʻoku tupu ʻo mālohi ange mo vaʻa atu ki he langí. ʻOua naʻa teitei ngalo pe ko hai koe mo e feituʻu ʻokú ke haʻu mei aí, ʻa kinautolu ʻi he kuohilí, ʻa kinautolu ʻi heni mo e taimí ni, mo kinautolu ʻi muʻa ʻiate kitautolú. Ko ha fāmili kotoa kimautolu.”
Kamata 'aki 'a e ngaahi fasi faka'ofo'ofa na'e fakahoko 'e Reiko Fukino, na'e fakatahataha mai 'a e kakai, ngaahi famili mo e ngaahi kaungame'a 'o Lahaina ke vahevahe 'enau aloha mo e laumalie 'o e 'amanaki ki he mo'ui pea mo e tala'ofa 'i he kaha'u 'o e fakaakeake 'a Lahaina.
Na’e fokotu’u ‘e he Emcee Alaka’i Paleka ‘a e le’o ‘aki ‘a e ngaahi lea fakalotolahi ke ‘uma ki ai ‘a e komiuniti: “Ko Kuhinia Maui ‘emau kaveinga. ‘Oku ha’u ia mei ha hiva na’e ngaue’aki ‘e he kakai ‘o Maui na’e ‘omi ki he kuonga fakaonopooni ‘e he ni’ihi ‘o e kau Kumu Hula ‘iloa ‘o Maui pea ‘oku talanoa ai ki he polepole ‘oku tau ma’u ki hotau ngaahi fonua mo hotau kakai.”
Naʻe fakaʻapaʻapaʻi ʻe ha kau lea hokohoko ʻoku nau fakafofongaʻi ʻa e komiunitī, ngaahi siasi, kūpuna mo e toʻu tupu ʻo Lahaina ki he meʻa kotoa pē ʻoku tuʻu ai ʻa Lahaina – ko hono tukufakaholo pōlepole, ʻene feinga ke toe langa mo fakaakeake pea tautautefito ki he lahi ʻo e kahaʻú ʻoku ngāue kotoa ʻa Lahaina mo Maui ke aʻusiá.
Na'e faka'osi 'a e 'Aho 'o e 'Amanaki mo e Lotu 'aki 'a e ma'u me'atokoni ho'ata, hiva mo e mavahe 'a e kau memipa 'o e kolo mo ha ongo fo'ou ki Lahaina, kolo mo hono kaha'u.
Naʻe fakahā ʻe he Pule Kolo ko Bissen ʻene houngaʻia ʻi he poupou kotoa pē naʻe fai ke malava ai ʻa e ʻaho ʻe fā ʻo e fakamanatú mo e fakamoʻuí. “He ʻikai ke u toe polepole mo fakamālō ange ki he kakai kotoa ʻi heʻemau timí mo e kau ngāue tokoni kuo nau tokoniʻi ʻa Lahaina ʻi he fakaʻosinga ʻo e uiké ni, ʻa ia naʻe fakatefito ʻi hono tokoniʻi ʻo e koló ke nau moʻui,” ko e lau ia ʻa Pule Kolo ko Bissen. “Kuo foua ʻe he kakai ʻo Lahaina, honau ʻohana mo honau ngaahi kaungāmeʻá ha mamahi mo e loto mamahi lahi ʻi he taʻu ko ʻeni kuo ʻosí, fakaesino, fakapaʻanga, fakalaumālie mo fakaeloto. Kuo vahevahe mai ʻe he kakai ʻi Hauaiʻí kotoa pea mei he funga ʻo e māmaní ʻenau ʻofá kiate kimautolu, pea ʻoku mau houngaʻia ʻi he meʻa ko iá.”
Kimui ange ʻi he ʻahó, naʻe fakatahataha mai ha kakai ʻe laungeau ʻi he Upcountry Aloha mei he 4 ki he 8 efiafi ʻi he Oskie Rice Arena ʻi Makawao. Naʻe fakaava ʻe he kau maʻu mo e kau fakalele ʻo e malaʻe vaʻingá ha ngaahi malaʻe fakaʻaliʻali lolotonga e vela ʻo e vaotaá ʻi ʻAokosi 2023 ke ʻoatu ha tokoni mo tokoni ke fakahaofi ha fanga monumanu ʻe laui hongofulu ʻo e fāmá mo e ngoueʻangá.
Naʻe fakahoko ʻe he Upcountry Aloha ʻa e ngaahi fakafiefia mei he kau ʻātisi ko Jordan Soon, Misa Pipi, mo Kumu Hula Nāpua Siliva mo Hālau Nā Lei Kaumaka ʻo ʻUka. Naʻe laka hake ʻi he ngaahi fale ʻe uofulu tupu naʻa nau ʻoatu ʻa e ngaahi ngāue fakameaʻá, ngaahi ngāue fakaʻātí, ngaahi siuelí, ngaahi kofú mo e ngaahi koloa kehe naʻe ʻomi ʻe he kau tufunga mo e kau fakatau ʻo Mauí. Na'e fakafaingofua'i 'a e ngaahi 'aati mo e ngaahi ngaue fakamea'a ki he keiki 'e he Pacific Consulting Group mo Hui No'eau. Pea na’e foaki foki ‘e Mahi Pono ‘a e meleni ta’etotongi, pea pehe ki he paniolo burgers mo e French fries ta’etotongi ki he ‘uluaki kau fakaafe ‘e toko 300.
Naʻe fakamālō ʻa e Mēmipa ʻo e Fakataha Alēlea ʻo e Vahefonua Maui ko Yuki Lei Sugimura, ʻa ia ʻokú ne maʻu ʻa e sea nofoʻanga ʻo e Upcountry, ki he pule koló, ngaahi hoa ngāue fakafederal mo e kāingalotu ʻi heʻenau hokohoko atu ʻenau poupou ki he fakaakeake ʻa Maui.
“Kātaki ʻo ʻiloʻi kiate kinautolu ʻoku uesia ʻe he vela ʻo e vaotaá, ʻoku mau ʻi heni maʻamoutolu,” ko e lea ia ʻa e Mēmipa ʻo e Fakataha Alēleá ko Sugimura lolotonga haʻane lea. “Ko e poupou ʻa ʻemau ngaahi hoa ngāue fakafederal ʻokú ne fakapaʻanga ʻa e paʻanga ʻe laui piliona ʻoku fie maʻu ke tokoniʻi kimautolu ke fakafoki mai ʻemau vai maʻá, tokonaki ʻemau ngaahi fie maʻu vai ʻulí, mo fakaleleiʻi ʻa e maumau ʻi homau ngaahi halá.”
Naʻe fakamamafaʻi ʻe he Pule Kolo ko Bissen ʻa e mahuʻinga ʻo e fakatahataha ko ha komiunitī ʻi he fakaʻilongaʻi ʻe Maui ʻa e taʻu ʻe taha hili ʻa e vela ʻo e vaotaá.
“Ko e me’a kuo mau feinga ke fakahoko ‘i he ‘aho ‘e fā ko ‘eni kuo ‘osi, ko hono ‘oange ki he komiuniti ha ‘uhinga ke nau fakatahataha mai ai ‘o ikuna’i ‘a e faingata’a ‘o e ngaahi pole kuo fehangahangai mo e kotoa ‘o Maui ‘i he ta’u kuo ‘osi, tautautefito ki he kakai ‘i Lahaina mo e Upcountry Maui,” ko e fakamatala ia ‘a Pule Kolo Bissen. “ʻOku mau fakamālō ki he kau fokotuʻutuʻú, mo e kau ngāue tokoni mo e kau siponisā tokolahi ʻi heʻenau tokoni ke malava ʻa e Kuhinia Maui ke tokoniʻi hotau kakai ʻoku nau fie maʻu ha poupou mo ha ʻamanaki lelei.”
Naʻe lea ʻa Bob Fenton, ko e Pule Fakavahefonua ʻo e FEMA ki he Pasifikí mo e Hihifo ʻo e ʻIunaiteti Siteití, fekauʻaki mo e ongo fakaofo ʻo e komiunitī ʻa ia kuo hoko ko e makatuʻunga ʻo e tuʻumālie mo e toe langa ʻo Maui.
“ʻOku mau fakalakalaka lahi ʻi hono maluʻi ʻo e vaitupu ʻo Kulá pea mo e feinga ke fakafoʻou ʻa e kelekelé, taʻofi ʻa e holo ʻa e kelekelé, pea fakapapauʻi ʻene tuʻu maʻu ʻi ha taimi lōloa,” ko Fenton ia.
Naʻe vahevahe ʻe Kol.
“ʻOku ou polepole ʻi heʻeku ʻi heni ʻo fakafofongaʻi ʻa e Army Corps of Engineers, ko ha timi ʻo e kau tangata mo e kau fafine mateaki naʻa nau fakatahataha mai ke tokoniʻi ʻa Maui ʻi he hili ʻa e vela fakaʻauha ʻo e ʻaho 8 ʻo ʻAokosi, 2023, ko ha timi ʻoku 70% ki he 80% ʻo e kau ngāué ʻoku nau haʻu mei Hauaiʻi, mo e tokolahi mei Lason naʻa nau pehē mei Shaui,” “Ko e lāngilangi lahi taha ia ʻo ʻeku ngāué ke u haʻu ki Maui ʻo ngāue mo kimoutolu ʻi he māhina ʻe ono ko ʻeni kuohilí. ʻE ʻi heni ʻa e Kau ʻEnisinia ʻo e Kau Taú kae ʻoua kuo ʻosi ʻemau misioná.”
Ki ha fakamatala fekauʻaki mo Kuhinia Maui mo e ngaahi fakamatala fakanounou ʻo e ngaahi fakatahaʻangá, ʻaʻahi ki he www.kuhiniamaui.org mo e www.mauicounty.gov .







Senitā Ngofua Fakaakeake ʻa e Vahefonua Mauí
Ko ha maʻuʻanga tokoni mahuʻinga kiate kinautolu ʻoku nau fekumi ke toe langa ʻi he ngaahi feituʻu naʻe uesia ʻe he velá ʻi Lahaina mo Kula ʻi heʻenau folau ʻi he founga fakangofuá mo fai ʻa e sitepu hokó ki he foki ki ʻapí.
Senitā Ngāue Fakavahefonua ʻo Mauí
110 Hala ʻAlaihi, Suite 207
Monite ki he Falaite: 8 pongipongi ki he 4 efiafi