ʻo Sānuali, 2024
Kau fakataha 'a e Pule'anga mo e ngaahi hoa ngaue 'oku 'ikai ke nau fakatupu pa'anga ke kamata'i 'a e Palani Fale Fakataimi 'a Maui 'oku $500M
ʻI he tali ki he ngaahi fie maʻu fale fakavavevave naʻe fakatupu ʻe he vela ʻo e vaotā ʻi Maui ʻi he ʻaho 8 ʻo ʻAokosi, 2023, naʻe kamataʻi ai ʻe he puleʻangá mo e ngaahi hoa ngāue ʻoku ʻikai ke maʻu paʻangá ʻa e Palani Fale Fakataimi ʻi Maui, ʻo nau tukupā fakatahatahaʻi ʻa e $500 miliona ke faʻu ha pool ʻo e ngaahi ʻiuniti fale tuʻumaʻu ʻoku laka hake ʻi he 3,000 mo e ngaahi tukupā ʻo e māhina ʻe 18. Na'e fakaha he 'aho ni 'i he Maui Lani 'i Kahului, 'a ia ko e taha ia 'o e ngaahi feitu'u langa 'i he kaha'u 'oku kau 'i he palani, 'Oku 'omi 'e he feinga fakataha ko 'eni 'a e siteiti 'o Hauai'i, Vahefonua 'o Maui, Hauai'i Fakava'e Fakakomiuniti (HCF), Fakataha Tokoni ki he Fakalakalaka 'o e Kau Hauai'i Tu'ufonua (CNHA), Pule'i Fakavavevave 'o e Kolosi KulokulaCFEAR 'a e Pule'anga Fakatahataha ( Federal KolosiCFEAR).
Ko ‘emau taumu’a fakatahataha ke hiki ‘a e kakai fakafo’ituitui mo e ngaahi famili kotoa pe ‘oku nau ‘i he ngaahi hotele taimi nounou ki ha ngaahi fale tu’uma’u taimi loloa ‘i he ‘aho 1 ‘o Siulai, 2024.
‘I hono fakamālohia ‘enau tukupā ‘o fakafou ‘i ha Aleapau Femahino’aki (MOU), ‘oku fakataumu’a ‘a e ngaahi hoa ngāue ke nau tokanga’i ‘a e ngaahi fiema’u fale vave ‘a e kakai fakafo’ituitui mo e ngaahi fāmili ‘oku nau lolotonga nofo ‘i he ngaahi hōtele taimi nounou. ʻOku fakapapauʻi ʻe he fokotuʻutuʻu fakaʻamu ko ʻení ʻa e tuʻunga maʻú mo ha ongoʻi malu lolotonga e ngaahi taimi faingataʻa ko ʻení pea ʻokú ne ʻoange ki he niʻihi fakafoʻituituí mo e ngaahi fāmilí ha faingamālie ke nau sio ki muʻa.
“Ko e tokoni fakapa'anga 'a e FEMA kuo hoko ia ko ha konga mahu'inga ke fakafepaki'i 'a e ngaahi fie ma'u fale vave 'i Maui,” Na'e pehe 'e Kovana Josh Green, MD “Makehe mei he $250M 'oku 'oatu 'e he FEMA ki he tokoni ki he hotele mo e totongi nofo ki he kakai fakafo'ituitui, 'Oku lolotonga lisi 'e he FEMA ke fakafuofua ki he 1,500 sisaini kulupu surhouse 'i he . 500 ngaahi ‘api ‘i he ngaahi ‘Iuniti Nofo’anga Fakalahi (ADUs). Ko e fakafuofua ‘o e ngaahi fakamole ki he ngaahi feinga ko ‘ení ‘oku fakakātoa ia ki ha toe $450M, ‘a ia ‘okú ne fakalahi lahi ‘emau malava ke nofo‘i ‘a kinautolu kotoa pē ‘oku nau fiema‘ú. Ko e hoa ngaue ko ‘eni ‘oku ta’ehanotatau pea ‘oku mahu’inga ia ki he’etau lavame’a fakatahataha ko e pule’anga.”
Naʻe pehē ʻe he Pule Kolo ʻo e Vahefonua Maui ko Richard Bissen, “ʻOku mau fie maʻu ke ʻilo ʻe he ngaahi fāmilí ʻoku ʻi ai ha kahaʻu taimi lōloa maʻanautolu ʻi Maui —pea ʻoku kamata ia ʻaki hono ʻoatu ha tuʻunga maʻumaʻuluta ʻo e ngaahi falé he taimí ni.”
Kuo ngāue mālohi ʻa Kōvana Green mo Pule Kolo Bissen mo e FEMA ke fakalahi ʻena tukupā ke nofoʻi ʻa e ngaahi fāmili ʻoku uesiá ʻi he ngaahi hōtele taimi nounou ʻoku lolotonga ʻi aí, ʻi he hoko ʻa e liliu ko ʻení.
ʻI he lolotongá ni, ʻoku kei nofo pē ha ngaahi ʻapi ʻe 2,400 tupu, ʻa ia ʻoku laka hake ʻi he toko 5,928 fakakātoa, ʻi ha ngaahi hōtele ʻe 30 tupu ʻi he kotoa ʻo Mauí, ʻi ha polokalama ʻo e nofoʻanga ʻoku ʻikai fakatahatahaʻí ʻoku fakafaingofuaʻi ʻe he Kolosi Kulokula ʻo ʻAmeliká. ʻOku fokotuʻu atu ʻe he Palani Fale Fakataimi ʻa Maui ha founga fakahokohoko ki hono ʻoatu ʻo e ngaahi falé, fakamuʻomuʻa ʻa e ngaahi fili ʻoku nau fakatupu ha ngaahi fale tuʻumaʻú, fakaʻaongaʻi lelei ʻo e paʻangá, mo e mateuteu ki he hiki ʻa e kau hao moʻuí. ʻOku kau ʻi he palaní ʻa e: foki ʻa e kau nofo ki he ngaahi nofoʻanga ʻuluaki naʻe ʻikai ke nau maumauʻí, Polokalama Poupou ki he Fale Talitali , lisi fakahangatonu, ngaahi liliu ʻo e nofo totongi taimi nounou ki he ngaahi nofo totongi taimi lōloá, mo e ngaahi fakalakalaka tuʻumaʻu foʻou.
“ʻOku mau mahalo ʻemau kau foaki ʻe toko 250,000 tupu mei he funga ʻo e māmaní ʻa ia naʻa nau foaki ki he Paʻanga Tokoni ʻa Maui Strong. Ko ʻenau poupoú ʻe lava ke mau fakapapauʻi ai ʻe lava ʻe he niʻihi fakafoʻituitui mo e ngaahi fāmili ʻoku uesia ʻe he ngaahi velá ʻo maʻu ha ʻamanaki ki honau vahe hokó,” ko e lau ia ʻa e Palesiteni mo e Pule Lahi ʻo e Hawaiʻi Community Foundation ko Micah Kāne. “Ko e taha pē ʻeni ʻo e ngaahi founga lahi ʻoku ui ʻe he HCF ʻa e ngaahi hoa ngāué mo fakaʻaongaʻi ʻene ngaahi maʻuʻanga tokoní ke poupouʻi ʻaki ʻa e kakai mo e ngaahi feituʻu ʻo Mauí.”
Ko e Polokalama Poupou ki he Fale Talitali kakai ‘oku fakalele ‘e he CNHA na’e kamata ia ko ha poloseki faka’ali’ali ‘i ‘Okatopa. ʻOkú ne lolotonga ʻoatu ha tokoni fakapaʻanga ki ha ngaahi ʻapi ʻe 200 tupu ʻi he siteití kotoa, ʻa ia ʻoku nau nofoʻi ha niʻihi mo ha ngaahi fāmili ʻe toko 500 tupu ʻoku uesia. ‘Oku fakafuofua ‘a e CNHA ‘e toe ‘i ai mo e ngaahi ‘api ‘e 300 ‘e fakamo’oni hingoa ki he polokalama ni ‘i he ngaahi mahina ka hoko mai.
“ʻOku ʻikai ha founga faingofua ke fakaleleiʻi ʻaki ʻa e faingataʻaʻia ʻi he fale ʻi Mauí. Ko ha feinga kāko’o ia ‘e to’o ai ‘a e pule’anga, sekitoa taautaha, philanthropy mo e komiuniti ‘oku nau ngaue fakataha ke ikuna’i ‘a e tu’unga faingata’a ko ‘eni,” ko e lau ia ‘a e Palesiteni mo e CEO ‘o e CNHA ko Kūhiō Lewis. “ʻE lōloa mo faingataʻa ʻa e hala ʻi muʻá, ka ʻoku ʻikai ke taʻemalava ʻi he taimi te tau fai fakataha aí.”
Ko e Aleapau Femahino’aki, na’e fa’u ‘i he malumalu ‘o e ‘Ofisi ‘o e ‘Ofisi Fakaakeake ‘o e Vahefonua Maui (OOR), ‘o taki ‘e he Talekita Pule fakataimi ko Josiah Nishita, ‘oku muimui ia ki he Fa’unga Fakaakeake Fakafonua ‘a e FEMA mei he Fakatamaki. ‘Oku ‘osi fakataha ma’u pe ‘a e kau memipa ‘o e MOU ke faka’uli ‘a e ngaahi solova’anga ‘oku lava ke fakalahi ke tokoni ki he kakai fakafo’ituitui ‘e toko 12,000 tupu na’e uesia ‘e he ngaahi vela ‘i Maui.
“Ko e ngāue fakataha ʻoku hoko ʻi he vahaʻa ʻo e siteití, vahefonuá, ʻa e ngaahi komiunitī ʻofa mo e ʻikai fakatupu paʻangá ʻo fakafofongaʻi ʻa Maui, ʻoku ʻikai hano tatau ʻi hono fakapapauʻi ʻoku maʻu ʻe he tokotaha kotoa pē, kau ai ʻa e niʻihi faingataʻaʻia tahá, ʻa e ngaahi maʻuʻanga tokoni ʻoku nau fie maʻu ke fakaakeake aí,” ko e lau ia ʻa e Pule ʻo e Vahefonua 9 ʻo e FEMA, Robert J. Fenton, Jr. tukupā ʻi he tuʻunga fakalotofonuá ke poupouʻi ʻa e komiunitī ʻo Mauí.”
“ʻOku mālohi ʻa e komiunitī ʻo Mauí — kuo mau sio ki he mālohi ko ia ʻoku fakahaaʻi fakaʻaho ʻe he niʻihi fakafoʻituitui mo e ngaahi fāmili ʻoku mau kei poupouʻi ʻi ha ngaahi hōtele ʻe 30 tupu ʻi he motú,” ko e lau ia ʻa e Talēkita ʻo e Kolosi Kulokula ʻo ʻAmeliká ʻo e Ngaahi Polokalama Fakaakeake Fakataimi Loloa ʻa e Wildfire ko ʻAmanitā Lií. “ʻOku mau polepole ʻi heʻemau ngāue fakataha mo ʻemau ngaahi hoa ngāué ke poupouʻi ʻa e liliu ki he ngaahi fakaleleiʻanga fale tuʻuloa ange, pea tokoniʻi ʻa kinautolu ʻoku uesia ʻi honau hala ki he fakaakeaké.”
ʻI he tafaʻaki ʻo e kakai fakafoʻituitui ʻoku nofo ʻi he ngaahi hōtele ʻi Mauí, ʻoku fakafuofua ʻoku laka hake ʻi he ngaahi ʻapi ʻe 1,000, kau ai ʻa e kakai fakafoʻituitui ʻoku ʻikai haʻanau pepa, kau hikifonua ʻo e Compacts of Free Association, mo e kakai fakafoʻituitui naʻe ʻikai haʻanau ʻapi kimuʻá, ʻoku nau nofo ʻi he ngaahi motu kaungāʻapí. Ko e polokalama fakatahataha ko ‘eni ‘oku fakataumu’a ia ke fakalahi atu ‘ene a’u ki he kakai ko ‘eni ‘o fakafou ‘i he ngaahi polokalama fo’ou.
Kuo fakahoko ‘e he ngaahi paati ‘a e ngaahi ‘uluaki tokoni ‘o hange ko ‘eni:
Potungāue Puleʻi Fakavavevave ʻa e Puleʻangá (FEMA): $250,000,000
Siteiti ʻo Hauaiʻí: $150,000,000
Vahefonua ʻo Mauí: $40,000,000
Kautaha Fakakomiuniti ʻo Hauaiʻi, Paʻanga Malohi ʻa Maui: $50,000,000
Paʻanga ʻa e CNHA, Kākoʻo Maui: $5,000,000
Ngaahi Ngāue ʻOfa Kehe: $5,000,000
Fakakātoa: $500,000,000
Fekau'aki mo e Fakataha Tokoni 'o e Fakalakalaka 'o e Kau Hauai'i Tu'ufonua mo e Kākoʻo Maui
Ko e Fakataha Tokoni ki he Fakalakalaka ʻo e Kau Tuʻufonua ʻo Hauaiʻí (CNHA) ko ha kautaha ʻoku ʻikai ke maʻu paʻanga ʻoku makatuʻunga ʻi he 501(c)3 ʻoku ʻi ai ʻene misiona ke fakalakalaka fakafonua ʻa Hauaiʻi ʻo fakafou ʻi he fakalakalaka fakaʻekonōmika, fakapolitikale, mo fakakomiuniti. ‘Oku ‘oatu ‘e he CNHA ‘a e hū ki he pa’anga fakalukufua, ako fakapa’anga, mo e ngaahi ngāue fale’i fakafo’ituitui ‘o tokanga taha ki he ngaahi fāmili mo e ngaahi ngāue ‘oku ma’u pa’anga si’isi’i mo fakafuofua ko ha Fakalaloa Fakafonua, ‘o ‘oatu ‘a e ngaahi tokoni mo e ngaahi nō ‘oku fakataumu’a ki he ngaahi komiunitī ‘oku ‘ikai ke nau ma’u ha tokoni ‘i Hauai’i. Ko e Pa'anga Tokoni Kākoʻo Maui 'oku ne 'omai 'a e ngaahi ma'u'anga tokoni 'e lava ke vave mo lelei hono fakahoko ki hotau komiuniti 'oku uesia 'e he vela 'o e vao 'i Maui. Ki ha fakamatala lahi ange, ʻaʻahi ki he HawaiianCouncil.org pe HelpingMaui.org.
Fekau'aki mo e Kautaha Fakakomiuniti 'o Hauai'i mo e Pa'anga Malohi 'a Maui
Ko e visone ‘a e Hawai’i Community Foundation ke fa’u ha Hauai’i ‘oku totonu mo mo’ui ‘a ia ‘oku tupulaki ai hotau ngaahi komiuniti motu kotoa pe. ʻI heʻemau hisitōlia ʻoku laka hake ʻi he taʻu ʻe 105, ʻemau taukei falalaʻanga, mo e poupou nima-homo ʻa e kau foakí, ʻoku mau ngāue ke fakaleleiʻi ʻa e ngaahi tupuʻanga ʻo e ngaahi pole faingataʻa taha ʻo homau siteití, kau ai hono fakalahi ʻo e maʻuʻanga fale ʻoku ala maʻú, tauhi ʻo e ngaahi maʻuʻanga vai maʻá, mo fakapapauʻi ʻa e fakalakalaka moʻui lelei ʻa e fānau ʻa Hauaiʻí. ʻOku ngāue ʻa e HCF ʻi he ngaahi komiunitī ʻi he kotoa ʻo Hauaiʻi, ʻoku ʻi ai ʻa e ngaahi ʻōfisi mo e kau ngāue ʻoku tuʻu ʻi he siteiti kotoa. Ki ha fakamatala lahi ange fekauʻaki mo e HCF, kātaki ʻo ʻaʻahi ki he hawaiicommunityfoundation.org pea muimui ʻi heʻemau ngaahi mītia fakasōsialé ʻi he Facebook , Instagram , mo e YouTube .
Ko e Maui Strong Fund 'a e Hawai'i Community Foundation 'oku ne 'oatu 'a e ngaahi ma'u'anga tokoni fakapa'anga ke poupou'i 'aki 'a e ngaahi fiema'u fakaakeake vave mo taimi loloa 'a e kakai mo e ngaahi feitu'u na'e uesia 'e he vela 'o e vao 'i Maui. 'Oku ngaue 'a e HCF 'i he fengaue'aki vāofi mo e ngaahi potungaue fakafederal, siteiti mo e vahefonua, ngaahi kautaha 'oku 'ikai ke ma'u pa'anga, mo e kau memipa 'o e komiuniti ke ma'u ha mahino ki he ngaahi me'a 'oku fakamu'omu'a 'oku fakalakalaka 'i he kelekele pea 'oku ne fakahoko 'a e ngaahi tokoni ke fakafepaki'i 'a e ngaahi fie ma'u 'oku te'eki ke fakakakato. Ke fakapapau'i 'oku mahino, 'oku fakafo'ou ma'u pe 'a e kau ma'u tokoni kotoa pe mo e ngaahi pa'anga 'o e pale mei he Maui Strong Fund pea 'e lava ke ma'u ia heni . Ko e Maui Strong Fund 'oku fakataumu'a ia ki he taimi loloa, 'o faka'aonga'i ha founga 'oku konga 'e fa 'oku kau ai 'a e fakaakeake, fakatu'uma'u, fakasi'isi'i 'o e fakatu'utamaki, mo e langa hake 'o e tu'unga fakafepaki. Ako lahi ange fekau'aki mo 'etau founga 'o e konga 'e fa ' i heni .
Fekau'aki mo e Potungaue Pule'i Fakavavevave 'a e Pule'anga .
Ko e misiona ʻa e FEMA ko hono tokoniʻi ʻo e kakaí kimuʻa, lolotonga, mo e hili ʻa e fakatamakí. Ko e ngaahi tokoni kotoa pe ‘a e FEMA ki he fakatamaki ‘e ‘oatu ia ‘o ‘ikai ha fakafaikehekehe’i ‘o makatu’unga ‘i he matakali, lanu, tangata pe fefine (kau ai ‘a e fakahoha’asi fakasekisuale), fakakaukau fakasekisuale, lotu, tupu’anga fakafonua, ta’u motu’a, faingata’a’ia fakaesino, fakangatangata ‘o e taukei faka-Pilitania mo e/pe tu’unga faka’ekonomika. Kapau ‘oku ke tui ‘oku maumau’i ho’o ngaahi totonu fakasivile, ta ki he laine Ma’u’anga Tokoni ki he Ngaahi Totonu Fakasivile ‘i he 833-285-7448.
Fekauʻaki mo e Kolosi Kulokula ʻo ʻAmeliká
Ko e Kolosi Kulokula ‘o ‘Ameliká ‘okú ne malu‘i, fafanga mo ‘oatu ‘a e fakafiemālie ki he kau ma‘ukovia ‘i he ngaahi fakatamakí; ‘okú ne tokonaki mai ‘a e 40% nai ‘o e toto ‘o e pule‘angá; akoʻi ʻa e ngaahi taukei ʻoku fakahaofi ai ha moʻui; ‘okú ne tufaki ‘a e ngaahi tokoni fakaetangata fakavaha‘apule‘angá; pea poupouʻi ʻa e kau sōtiá, kau mēmipa ʻo e sōtiá mo honau ngaahi fāmilí. Ko e Kolosi Kulokulá ko ha kautaha ʻoku ʻikai ke maʻu paʻanga ʻoku fakafalala ki he kau ngāue tokoní mo e nima-homo ʻa e kakai ʻo ʻAmeliká ke fakahoko ʻene misioná. Ki ha fakamatala lahi ange, kātaki ʻo ʻaʻahi ki he redcross.org pe CruzRojaAmericana.org , pe muimui ʻiate kimautolu ʻi he mītia fakasōsialé.
Ki ha fakamatala lahi ange:
'Ofisi 'o e Kovana, Siteiti 'o Hauai'i
Makana Makelelani
808-265-0083 selo
Makana.mclellan@hawaii.gov
'Ofisi 'o e Pule Kolo, Vahefonua Maui
Mahina Māteni
808-830-0416
fetu'utaki@vahefonuamaui.org
Kautaha Fakakomiuniti 'o Hauai'i
Siila Sahangi
808-772-0718 selo
mitia@hcf-hauai'i.org
Kosilio ki he Fakalakalaka ʻo e Kau Tuʻufonua ʻo Hauaiʻí
Toni Hilai
808-722-9445 selo
mafoa 'a e ata@strikeuiner.com
FEMA
Tesi Ongoongo 'o e Vela 'o e Vao 'o e FEMA Hauai'i
Tesi-ongoongo-fefine-hauai'i@fefine.dhs.gov
808-983-2772
Kolosi Kulokula ʻAmelika
Siliani Lōpetisoni
213-819-8935
siliani.lopetisoni2@kolosi kulokula.org

Senitā Ngofua Fakaakeake ʻa e Vahefonua Mauí
Ko ha maʻuʻanga tokoni mahuʻinga kiate kinautolu ʻoku nau fekumi ke toe langa ʻi he ngaahi feituʻu naʻe uesia ʻe he velá ʻi Lahaina mo Kula ʻi heʻenau folau ʻi he founga fakangofuá mo fai ʻa e sitepu hokó ki he foki ki ʻapí.
Senitā Ngāue Fakavahefonua ʻo Mauí
110 Hala ʻAlaihi, Suite 207
Monite ki he Falaite: 8 pongipongi ki he 4 efiafi