‘Oku palani ‘a e Hawaiian Electric ke faka’aonga’i ‘a e tekinolosia fo’ou, fakamālohia ‘a e ngaahi langa fakalakalaka, fakasi’isi’i ‘a e ngaahi fakatu’utamaki ‘o e vela pea fakalahi ‘a e ngaahi hoa ngaue ‘a e komiuniti ke fakasi’isi’i lahi ‘a e fakatu’utamaki ‘o ha vela ‘o e vao ‘oku kamata ‘e he’ene ngaahi me’angaue, ko e ngaahi ngaue ‘oku fakaikiiki ‘i ha Founga Malu’i ‘o e Vela ‘o e Vao.

Ko e palani maluʻi taʻu ʻe 3 ko ha fakalahi ia ʻo ha palani naʻe fuofua faʻu ʻe he Hawaiian Electric ʻi he 2019 pea fakafoʻou ʻi he 2023 ʻi he ngaahi māhina hili ʻa e matangi mo e vela ʻo e vao ʻi ʻAokosi 2023 ʻi Maui. Ko e palani fakalahi, ‘a ia na’e faile ke vakai’i ‘e he Komisoni Ngaahi Ngaue Fakapule’anga, ‘oku ne fakamamafa’i ‘a e ‘asi mai kimuí ni mai ‘a e ngaahi me’a ‘oku hoko ‘i he ‘ea kovi ‘o fiema’u ha feinga fakatahataha ‘a e ngaahi kautaha lahi mo ha tu’utu’uni fakapule’anga poupou ke tauhi ‘a e ngaahi komiunitī ke malu.

“Ko ‘emau founga malu’i mei he vela ‘o e vaotaá kuo fakalahi ‘i he 2025-2027 ‘oku langa ia ‘i he’emau ngāue ‘i he kuohilí pea mo e ni’ihi tokolahi kehe. ‘Oku ‘ikai ko ha mape fakatekinikale pē ia, ko ‘etau tukupā vahevahe mo tu‘uma‘u ki ha Hauai‘i malu ange, mo tu‘umālie ange,” ko e lau ia ‘a Shelee Kimura, ko e palesiteni mo e CEO ‘o e Hawaiian Electric. “ʻOku mau fakamālō ki he kau maʻu ʻinasi mo e ngaahi hoa ngāue ʻe laungeau – ngaahi potungāue fakalotofonua, fakasiteiti mo fakafederal, kau ʻōfisa fili, kau maʻu kelekele, ngaahi pisinisi, ngaahi kautaha fakakomiuniti, kau kasitomaa, ngaahi kautaha ʻaonga ʻo e toʻu tupú, mo e kau faleʻi mataotao – ʻa ia kuo nau tokoni ki he ngaahi feinga ke taʻofi ʻa e vela ʻo e vaotaá, kau ai ʻa e ngāue kuo iku ki he palani ko ʻení. ‘I he ngāue fakataha mo e ngaahi founga fakakaukau‘í, ‘e lava ke fa‘u ai ‘e Hauai‘i ha ‘ātakai malu mei he afí ki he ngaahi to‘utangata ka hoko maí.”

Ko e fakamole ki he palani 2025-2027 'oku fakafuofua ki he $450 miliona nai, kau ai 'a e $137 miliona 'oku patiseti ki he ngaue 'i he 2025. Ko e ni'ihi 'o e fakamole 'oku 'osi fakapa'anga 'o fakafou 'i he ngaahi polokalama 'oku lolotonga 'i ai, kau ai ha pa'anga tokoni fakafederal ki he grid resilience 'oku ma'u 'i he 2024. 'Oku palani 'a e kautaha ke hokohoko atu 'a e fakalelei'i 'o e fakamole 'o e ngaue long- scope 'o e polokalama. ʻOku lolotonga tulituli ki ha toe paʻanga fakafederal.

Na’e faile ‘a e founga ngaue peesi ‘e 179 ki he PUC ‘i he ‘aho 10 ‘o Sanuali ke vakai’i mo tali. Ko e lahi taha ‘o e ngaahi fokotu‘utu‘u ‘oku fakamatala‘í ‘oku ‘osi lolotonga fakahoko, kau ai ‘a e ngāue ko ‘eni ‘oku fakakakato ‘i he 2024:

• Fetongi mo fakalelei'i 'a e ngaahi pou 'akau 'e 2,124
• Sivi'i 'a e ngaahi pou 'e 5,805
• Fetongi ʻa e ngaahi laine ʻolunga motuʻa ʻoku laka hake ʻi he maile ʻe 23 ʻaki ha ngaahi laine foʻou mo fefeka ange
• Fokotu'u 'a e ngaahi faka'ilonga lolotonga 'o e hala 'o e konga 'e taha 'e 3,177, 'a ia 'oku ne faka'ata 'a e kau ngaue ke vave ange hono kumi 'o e ngaahi fakamoveuveu 'i he ngaahi laine 'i he ngaahi feitu'u 'oku fakatu'utamaki lahi .
• Fokotu'u 'a e 3,558 sparkless fuses, 'a ia 'oku tokoni ke fakasi'isi'i 'a e fakatu'utamaki 'o e vela .
• Liliu 'a e ngaahi tu'unga 'o e 213 substation relay ke tamate'i vave 'a e ivi kapau 'oku 'ilo'i ha fakamoveuveu .
• Fokotu’u ‘a e ngaahi tu’u’anga ‘ea ‘e 53 ‘i he ngaahi feitu’u ‘oku lahi ai ‘a e vela ‘i he ngaahi motu ‘e fā ke ‘oatu ‘a e ngaahi fakamatala mahu’inga fekau’aki mo e matangi, mafana mo e ‘uha ke tokoni ki he kautaha ke ne tomu’a tala lelei ange mo tali ‘a e ngaahi tu’unga ‘o e ‘ea ‘o e vela. Ko e ngaahi tu’u’anga ‘ea, ‘oku fokotu’u ‘i he ngaahi pou ‘o e ‘uhila, ‘oku nau ‘omai ‘a e ngaahi fakamatala faka’ea ‘a ia ‘e tokoni ki he kautaha ke ne fakapapau’i pe ‘e faka’aonga’i mo faka’auha ha Public Safety Power Shutoff (PSPS) .
• Fokotuʻu ʻa e ngaahi meʻa-fakaʻata ʻe 44 ʻoku tokoniʻi ʻe he ʻatamai fakatupu ʻoku fakaʻuhingaʻi māʻolunga ʻa e vela ʻi he vaotaá
• Fokotuʻu ha ngaahi meʻa puke ʻuhila foʻou ʻe 680 .

‘Oku kau ‘i he ngaahi fokotu’utu’u ke fakakakato ‘i he ta’u ‘e tolu ka hoko mai ‘a e:

• Ko e hokohoko atu ‘o e fakafefeka ‘o e ngaahi ‘uhila, sivi ‘o e ngaahi koloa mo hono tokanga’i ‘o e ngaahi ‘akau ‘oku fakatefito ia ‘i he ngaahi feitu’u ‘oku ‘i ai ‘a e fakatu’utamaki lolotonga ki he ma’olunga ‘o e vela.

• Fakahoko 'a e conductor 'ufi'ufi 'i he ngaahi feitu'u 'oku fakatu'utamaki taha. Ko e conductor ‘ufi‘ufi ko ha me‘a faka‘ehi‘ehi mamafa ia ‘oku fokotu‘u ‘i he ngaahi laine ‘uhilá ke tokoni ke ta‘ofi ‘a e ngaahi uaea ‘ata‘atā mei he ulo kapau te nau ala ki ha laine ‘e taha pe tō ki he kelekelé .
• Ko ha fuofua undergrounding 'o e maile 'e ua nai 'o e ngaahi laine 'uhila 'i 'olunga 'i he ngaahi feitu'u malu mahu'inga 'i Lahaina mo ha kulupu ngaue 'a e komiuniti na'e fakatahataha'i ke 'oatu 'a e 'ilo mo e ngaahi fakakaukau pau ki he feitu'u .
• Fetongi, fakalelei'i mo fakamalohi'i 'a e ngaahi pou mo e ngaahi me'angaue
• Fakalahi 'a e sivi 'o e ngaahi koloa 'uhila .
• Fakalahi hono to'o 'o e 'akau fakatu'utamaki, fa'u ha ngaahi totonu-'o e-hala lahi ange ki hono fakama'a 'o e ngaahi 'akau

• Fokotuʻu ha ngaahi tuʻuʻanga ʻea lahi ange mo ha ngaahi meʻa-fakaʻata ʻoku nau ʻiloʻi ʻa e fakatuʻutāmakí.

• Tānaki atu ha ngaahi tuʻuʻanga ʻea lahi ange pea fokotuʻu ha ngaahi tuʻuʻanga meʻa-fakaʻata vitiō tokoniʻi ʻe he AI ke fakaʻatā ʻa e 100% ʻo e meʻa-fakaʻata viewshed ʻo e ngaahi feituʻu fakatuʻutāmaki kotoa pē ʻo e vela ʻo e vaotaá ʻoku maʻolunga mo lolotonga .
• Fa'u ha 'Ofisi Le'o 'oku fakatefito 'i he vela 'o e vao 'a ia te ne siofi 'a e ngaahi lipooti 'a e mitia, ngaahi koloa 'o e 'ea 'i loto mo tu'a mo e ngaahi lipooti 'o e mala'e ke 'oatu ha 'ilo lahi ange ki he tu'unga 'i loto 'i he Hawaiian Electric .
• Fakahoko ha sipinga fakatu'utamaki 'o e vela 'o e vao 'oku ngaue ke faka'ilo 'a e taimi mo'oni 'o e fai tu'utu'uni mo fakalelei'i 'a e polokalama PSPS 'a e kautaha .

• Ko e fetu'utaki hokohoko mo e kau ma'u 'inasi mo e ngaahi komiuniti .

• Hokohoko atu hono ui 'o e ngaahi fakataha 'a e Kulupu Ngaue ki he Malu'i 'o e Vela 'o e Vao ke fakatahataha'i 'a e kau mataotao pea vahevahe 'a e ngaahi founga lelei taha .
• Hokohoko atu e ngaahi fengaue'aki mo e ngaahi kautaha fakalotofonua ke fakahoko ha ngaahi me'a fakakomiuniti, a'u ki he kakai fakafo'ituitui pea vahevahe 'a e ngaahi ma'u'anga tokoni