ʻo ʻEpeleli, 2024

Vahevahe 'e he 'Ofisi 'o e Fakalakalaka Faka'ekonomika 'a e Vahefonua 'a e ola 'o e savea 'a e Maui Business Check

Naʻe pulusi ʻe he ʻŌfisi Fakalakalaka Fakaʻekonōmika ʻo e Vahefonua Maui (OED) ʻi he uike ní ʻa e ngaahi ola ʻo ʻene savea ʻa e Sivi Moʻui Lelei ʻa e Pisinisi ʻi Maui. Naʻe fakahoko mei Sanuali ki Fepueli 2024, naʻe maʻu ʻe he saveá ha ngaahi tali mei he ngaahi pisinisi ʻe 290, ʻo fakamaama ai ʻa e ngaahi pole hili ʻa e vela ʻo e vaotaá ʻoku fehangahangai mo e komiunitī pisinisi ʻo Mauí pea ʻoatu mo ha ngaahi fakakaukau ki he fakalakalaká.


ʻE lava ke vakai ki he lipooti kakató ʻi he www.mauinuistrong.info/feedback (vakai ki he “Sivi Moʻui Lelei ʻa e Pisinisi ʻi Maui” ʻi he “Ngaahi Ngāue ʻi he Kuohili”).


Naʻe kamata ʻe he OED, ʻa e savea ʻo e Maui Business Health Check naʻe fakataumuʻa ia ke tānaki ha ngaahi fakamatala mei he ngaahi pisinisi naʻe uesia fakahangatonu mo taʻefakahangatonu ʻe he vela ʻo e vaotaá ʻi ʻAokosi 2023. Ko e taumu’a ke fakafaingofua’i ha mahino loloto ange ki he ngaahi faingata’a ‘oku fehangahangai mo e ngaahi pisinisi pea ke fakapapau’i ‘a e ngaahi feitu’u ‘oku fiema’u ai ‘a e poupou mo e ngaahi ma’u’anga tokoni.


'I he lotolotonga 'o e kau savea fakakatoa 'e toko 290,Ko e ngaahi pisinisi 'e toko 106 na'e mei Lahaina, 'o fakafofonga'i 'a e ngaahi ngaue'anga kehekehe. Ko e ngaahi sekitoa ma’olunga taha na’e kau ai ‘a e fefolau’aki mo e talitali kakai (27.6%); fakatau fakataautaha (22.8%); me‘akai mo e inu (14.5%); mo e ngaahi ‘aati, anga fakafonua mo e fakafiefia (11.4%).


Ko e ngaahi meʻa mahuʻinga naʻe maʻú ʻoku kau ki ai:

  • ‘Iate kinautolu na’a nau kau ki he savea, ko e peseti ‘e 52.4% na’a nau lipooti ‘oku ‘ikai ha liliu ‘i honau feitu’u pisinisi, ko e peseti ‘e 27.8% ‘oku ‘ikai ha’anau feitu’u fakatu’asino ‘i he lolotonga ni pea ko e peseti ‘e 19.8% kuo nau hiki.
  • Ko e ngaahi ‘uhinga tefito ki he hiki ‘a e ngaahi pisinisi ko e: mole ‘a e fale ‘i he vela (75%), lisi ‘oku ‘ikai lava ke ma’u (8.9%) mo e maumau ‘i he vela/fiema’u ke fakalelei’i (3.6%).
  • Mei he ngaahi pisinisi ʻe 290, ʻoku kei siviʻi ʻe he 37.6% ʻa e uesia ʻe he vela ʻo e vaotaá ʻenau ngaahi palani pisinisí, ka ko e 36.2% naʻa nau fakasiʻisiʻi lahi ka ʻoku nau palani ke toe langa ʻi Maui.
  • Fakapaʻanga, 43.8% ʻo e ngaahi pisinisí naʻa nau fakamatalaʻi kinautolu ko e “fakatuʻutāmaki, ʻi he poupou ki he moʻuí,” ʻi he 3.1% pē naʻa nau lipooti “ʻoku nau fai lelei, ongoʻi lelei.”
  • Naʻe laka hake ʻi he vaeua ʻo e ngaahi pisinisí naʻa nau fehangahangai mo e ngaahi pole ʻi hono tauhi pe fakangāueʻi ʻo e kau ngāué, ʻo iku ai ki he mole ʻa e ngāue ʻe toko 1,936.
  • Naʻe lava ʻe ha ngaahi pisinisi siʻisiʻi ʻo fakalahi mo fakangāueʻi ha kau ngāue foʻou, ʻo fakangāueʻi ha toko 788 talu mei he vela ʻo e vaotaá.
  • Naʻe fakahā ʻe he lahi taha ʻo e ngaahi pisinisi Lahaina ʻenau fakaʻamu ke nau nofo pē ʻi Maui Hihifo, ʻo fakamamafaʻi ʻa e fie maʻu ke ʻi ai ha ngaahi ʻōfisi ʻoku lava ke maʻu mo ha ngaahi ʻātakai lelei ki he ngaahi ngāue ʻa e pisinisí.


Na’e vahevahe foki ‘e he ngaahi pisinisi ‘a e ngaahi fakakaukau ki he ngaahi kaveinga kehekehe ‘o kamata mei he ngaahi lisi fakakomesiale, tokoni fakapa’anga, tukuhau, fakamaketi, fetu’utaki, ngaahi langa fakalakalaka mo e toe langa.


Na’e fakamālō ‘a Luana Mahi, ko e talēkita ‘o e OED, ki he ngaahi pisinisi ‘i he’enau kau mai ki he saveá. “Ko ha mahalo loto-māfana ki he ngaahi pisinisi naʻa nau tokoni ki he savea mahuʻinga ko ʻeni ʻa e Maui Health Check,” ko ʻene leá ia. “Kuo toe fakafōtunga ʻe he ngaahi vela ʻo e vaotaá ʻa e ngaahi ngāue ʻa e ngaahi pisinisi fakalotofonua lahi, pea ʻoku mahuʻinga ʻaupito ʻa e ngaahi savea hangē ko ʻení ke tokoniʻi ʻa e kau maʻu ʻinasi ʻi he Vahefonuá mo e komiunitií ke nau maʻu ha mahino lelei ange ki he uesia ʻe hokó. Ko hono ‘ilo’i ‘o e ngaahi fiema’u lolotonga ‘a ‘etau ngaahi pisinisi pea talitali lelei ‘enau ngaahi fakakaukau ki he ngaahi solova’anga ‘e ala hoko ko e ngaahi sitepu mahu’inga ia ki hono fakalakalaka ‘o e ngaahi feinga fakaakeake ‘a hotau motu he taimi ni pea ‘i he kaha’u.”


Ki ha ngaahi ma'u'anga tokoni lahi ange 'o e OED ki he ngaahi pisinisi fakalotofonua, 'a'ahi ki he uepisaiti 'a e Vahefonua www.mauinuistrong.info .

Senitā Ngofua Fakaakeake ʻa e Vahefonua Mauí

Ko ha maʻuʻanga tokoni mahuʻinga kiate kinautolu ʻoku nau fekumi ke toe langa ʻi he ngaahi feituʻu naʻe uesia ʻe he velá ʻi Lahaina mo Kula ʻi heʻenau folau ʻi he founga fakangofuá mo fai ʻa e sitepu hokó ki he foki ki ʻapí.

Senitā Ngāue Fakavahefonua ʻo Mauí
110 Hala ʻAlaihi, Suite 207

Monite ki he Falaite: 8 pongipongi ki he 4 efiafi

Ongoongo Kehe

Ma'u Poupou