Ki he ngaahi fakamatala fakamuimuitaha kotoa pe 'i he uepisaiti 'a e Maui Recover fekau'aki mo e To'o 'o e Ngaahi Veve 'o e Afi, lomi'i heni. Ko e fakamatala mahuʻinga ʻeni ʻoku fakatefito ʻi he ngaahi fehuʻi ʻoku faʻa ʻeke lahi tahá:

Fekau'aki mo e To'o 'o e Veve 'o e Afi

Ko e To’o ‘o e Veve ‘o e Afí ko hono to’o ia ‘o e toenga ‘o e efu mo e veve ‘o e ngaahi fa’unga pea ‘e lava ke kau ai ‘a e sivi ‘o e kelekelé. Ko e Vahefonua Maui, Siteiti Hauai'i, FEMA mo e kau 'ofisa fakalotofonua 'oku nau fetu'utaki mo e Kau 'Enisinia 'a e Kau Tau 'a 'Amelika ke 'oatu ha Polokalama To'o 'o e Ngaahi Veve Fakatahataha. ‘Oku faka’ata ‘e he polokalama ni ‘a e Corps ke fakahoko ‘a e to’o malu mo e tokanga’i ‘o e ngaahi veve kuo maumau’i ‘e he afi mei he ngaahi koloa kuo faka’auha.

‘E fokotu’u ha founga fakafo’ituitui ki hono to’o ‘o e ngaahi veve ‘o e afi ma’anautolu ‘oku nau fie mavahe mei he Polokalama To’o ‘o e Ngaahi Veve Fakatahataha. ‘Oku lolotonga ngaue ‘a e Vahefonua ke fa’u ‘a e founga ngaue, ngaahi tohi fakahinohino mo e ngaahi foomu ki hono to’o ‘o e ngaahi veve ‘o e afi ‘a e kau konituleki taautaha pea ‘e vavé ni hano pulusi ‘a e fakamatala.

Ko e hā hono fuoloa ʻo e Toʻo ʻo e Vevé?

Naʻe ʻosi ha ngaahi māhina siʻi ʻa e fakamaʻa ʻi Kula/ʻOliná, he ko e lahi ʻo e efu mo e veve ko ha konga siʻisiʻi pē ia ʻo e lahi ʻi Lahaina. Ko e fakama'a 'i Lahaina 'e to'o 'a e konga lelei taha 'o e 2024.

Ngaahi Konga 'o e To'o 'o e Veve 'o e Afi

'Oku vahevahe 'a e to'o 'o e veve 'o e afi ki he konga 'e ua:

Konga 1:

‘I he ‘osi ‘a e Vahe 1, na’e fakapipiki ‘e he EPA ha faka’ilonga ‘i he ngaahi koloa takitaha ‘i he taimi ‘oku ‘osi ai ‘a e to’o ‘o e veve fakatu’utamaki, pea faka’ilo ki he komiuniti lahi ange ‘i he taimi ‘oku ‘osi ai ‘a e to’o ‘o e ngaahi naunau fakatu’utamaki ‘i ha kaunga’api kakato. Vakai ki he me'angaue ma'u'anga tokoni 'i he 'initaneti 'a e EPA, 'a ia 'oku ne 'omi 'a e fakamatala ki he'enau founga, fakalakalaka mo e tu'unga fakakakato: bit.ly/EPAprogress .

Ko e To’o ‘o e Ngaahi Naunau Fakatu’utamaki ko hono to’o ‘o e ngaahi naunau fakatu’utamaki ‘e ala uesia ai ‘a e mo’ui ‘a e tangata, fanga monumanu mo e ‘atakai ‘o fakafou ‘i hono faka’ali’ali. 'I he fengaue'aki mo e Vahefonua 'o Maui mo e Siteiti 'o Hauai'i, na'e vahe 'e he Potungaue Pule'i Fakavavevave 'a e Pule'anga (FEMA) 'a e Potungaue Malu'i 'o e 'Atakai 'o e 'Amelika (EPA) ke savea, to'o mo li'aki 'a e ngaahi naunau fakatu'utamaki mei he ngaahi koloa kotoa pe 'oku uesia 'e he vela 'o e vao 'i Lahaina, Kula mo e Olinda pezard kasa compres,Ha. vali, lolo, me’a fakatupu, ngaahi me’atau mo e ngaahi mīsini (kau ai ‘a e ngaahi mīsini lithium-ion, tautautefito ki he ngaahi sisitemi tauhi’anga mīsini la’ā ‘i ‘api). Ko e ngaahi me‘á ni ‘e lava ke ‘i ai ha ngaahi me‘a fakatu‘utāmaki pea ‘oku fiema‘u ke tokanga‘i mo li‘aki makehe.
​

Konga 2:

Ko e taimi pe ‘oku fakamo’oni hingoa ai ha foomu Totonu ki he Hu (ROE) ki he Vahe 2, ‘oku fetu’utaki ‘a e kau ngaue ‘a e Army Corps ki he kau ma’u ‘api ‘oku nau lesisita ‘i he Polokalama To’o ‘o e Ngaahi Veve Fakatahataha ‘o fakafou ‘i he telefoni houa ‘e 24-48 kimu’a ke ‘oatu ha fakatokanga ki he taimi kamata ngaue. ‘Oku fiema’u ‘a e konituleki ‘a e Corps ke ne ‘oatu ki he Corps ha lipooti faka’ofisiale ‘o e fakakakato. ʻOku ʻoatu ʻe he Koló ʻa e ngaahi lipooti ko iá ki he vahefonuá, pea ʻoku fakahā ʻe he vahefonuá ki he kau maʻu ʻapí. ‘E pulusi ha mape ‘o e Vahe 2, ‘o fakahaa’i ai ‘a e fakalakalaka, ‘i he taimi ‘e kamata ai ‘a e ngaue.

Ko fe na'e hoko ai 'eni kimu'a pea ko e ha na'e fai ke fakama'a 'a e ngaahi feitu'u na'e uesia?

Kuo fehangahangai ‘a e FEMA mo e USACE mo e ngaahi tu’unga tatau ‘i he ngaahi ta’u kimui ni mai ‘i Kalefōnia, Kololato mo Niu Mekisikou. Ko e ngaahi a’usia mo e ngaahi founga lelei taha mei he ngaahi me’a ko ‘eni na’e hoko ‘oku ngaue’aki ia ‘e he ongo potungaue ‘i hono poupou’i ‘o e ngaahi ngaue fakama’a mo e fakaakeake ‘i Maui, ‘a ia ‘oku tatau mo e ngaahi founga na’e ngaue’aki hili ‘a e ngaahi fakatamaki ko ia.

‘Oku ‘i ai nai ha malava ke hoko ‘a e feitu’u tauhi’anga veve fakataimi (TDS) ko e feitu’u ke li’aki tu’uma’u ai ‘a e efu mo e veve ‘o e afi?
Ikai Naʻe langa ʻe he Kau ʻEnisinia ʻa e Kau Tau ʻa ʻAmeliká (USACE) ʻa e TDS ke fakatoka fakataimi ʻaki ʻa e ngaahi veve kae ʻoua kuo langa ʻe he Vahefonua Maui ha feituʻu tuʻumaʻu ke tuku ai ʻa e veve ʻi he Central Maui Landfill.

‘E lava ke fakahoko ‘a e ngāue fakama‘á mo e fefononga‘akí ‘i he po‘ulí?

‍
Ikai Ko e feinga fakama’a, fetuku mo e tukuange ‘o e ngaahi me’alele ‘i he TDS ‘e si’isi’i ange ‘a e ola pea ‘e ‘ikai malu ke fakahoko ‘i he ngaahi houa po’uli koe’uhi ko e ngaahi ‘uhinga kehekehe. ‘Oku ‘i ai ‘a e kau siofi faka‘ākeolosia mo fakafonua kuo ako‘i ‘i he ngaahi feitu‘u ngāue kotoa pē pea ‘oku nau fiema‘u ha maama fakanatula fe‘unga ke ‘ilo‘i ai ‘a e ngaahi me‘a faka‘ākeolosia, ngaahi me‘a faka‘ākeolosia, mo e ngaahi feitu‘u ‘e lava ke tanu ai. ‘Oku luelue holo ‘a e kau ngaue fakama’a ‘i he ngaahi konga kelekele lolotonga ‘a e fakama’a ke ‘ilo’i faka’ata ‘a e efu mo e veve ‘a ia ‘e ala tuku pe ‘ikai lava ke hu ki ai ‘a e kau keli. Kuo fakalotosi'i'i 'a e ngaahi maama fakatupu koe'uhi ko e ngaahi 'uhinga faka'ekolosia he 'oku 'iloa 'a e ngaahi maama ngingila 'oku ne fakahoha'asi pe fakahoha'asi 'a e mo'ui 'i tahi, tautautefito ki he fanga ki'i fo'i 'unufe 'oku nau 'uhiki, 'a ia 'oku nau ngaue 'i he po'uli. ‘Ikai ngata aí, ko e longoa‘a lahi ‘oku fekau‘aki mo e ngaahi ngāue ‘i he po‘ulí ‘e toe fakatupu hoha‘a nai ia ki he kau mēmipa ‘o e komiunitī ofi maí. Faka'osi, 'oku ngaue 'a e kau ngaue fakama'a 'o a'u ki he houa 'e 12/'aho, 'aho 'e 7 he uike, pea 'oku nau fiema'u ha taimi ke nau malolo mo fakafonu kimu'a pea toki fai 'a e sifi 'o e 'aho hono hoko.

Ko e hā hono fuoloa ʻo e founga kotoa ko ʻení?

Naʻe fakakakato ʻa e fakamaʻa ʻi Upcountry ʻi he vaeuaʻanga ʻo Sanuali, he ko e lahi ʻo e efuefu mo e veve ko ha konga siʻisiʻi ia ʻo e lahi ʻi Lahaina. Ko hono fakama’a mo hono hiki ‘o e efu/veve mei Lahaina ki he feitu’u TDS ‘e fakalahi atu ia ki Sanuali 2025. ‘Oku lolotonga fai ‘a e feinga ke fakavave’i ‘a e palani, tisaini mo hono langa ‘o ha feitu’u ke li’aki veve tu’uma’u (PDS) ‘i he Central Maui Landfill, ‘a ia ‘e lava ke fakakakato ‘i he konga kimui ‘o e 2024.